Christmas bonus ng Santa Rosa City, engrande

(Ulat ni Dodie C. Banzuela, December 22, 2005, San Pablo City) – Engrandeng Christmas bonus ang natanggap ng mga kawani ng city government ng Santa Rosa City ngayong kapaskuhan ng 2005.

20,000 pesos bawat regular employee; dose mil bawat casual; at singko mil bawat contractual employee ang natanggap nila mula sa masinop na pamamahala ng batang-batang mayor na si Jose Catindig, Jr.

Sa ambush interview ng DERETSO noong gabi ng December 20 sa El Cielito Inn sa Santa Rosa City, makahulugang sinabi ni Catindig na “kahit anung liit ang budget ng pamahalaan kung iyon naman ay gagastusin ng tama sa anumang proyekto asahang may matitira pa para naman sa mga kawani. Subalit kulang ang kahit na anung laki ng budget kung ang intensyon ay nakawin lamang iyon ng namumuno.”

Naluklok na mayor si Catindig matapos mapaslang si dating mayor Leon Arcillias may ilang buwan na rin ang nakakaraan.

Tinatagurian ngayong Little Detriot of the Philippines ang Santa Rosa City dahilan na rin sa limang malalaking car manufacturer ang assembler na nakabase sa lungsod na ito – Toyota, Honda, Nissan, Ford at Star Motor.

Bukod doon, nauna ng naging home base ng Coca Cola Bottling Philippines ang lungsod na ito na siya namang nagging hudyat sa pagpasok pa ng ibang malalaking local & international companies kaya’t hindi naiwasang maging pangunahing lugar ito sa Calabarzon area bilang industrial site ng mga small and medium industries.

“Bahay” din ang lungsod na ito ng Enchanted Kingdom, kilalang modern carnival hub sa bansa. “May dalawang milyong turista taun-taon ang napunta sa Enchanted,” pagmamalaki pa ni Catindig.

Anupa’t hindi na nga mapipigilan ang mabilis na pagunlad ng Santa Rosa City kaya naman kahit man lamang sa pagbibigay ng ganoong ka-engrandeng Christmas bonus ay isinubuhay iyon ni Catindig upang bigyang kahulugan ang tinuran nitong “kahit anung liit ang budget ng pamahalaan kung iyon naman ay gagastusin ng tama sa anumang proyekto asahang may matitira pa para naman sa mga kawani. Subalit kulang ang kahit na anung laki ng budget kung ang intensyon ay nakawin lamang iyon ng namumuno.”

Expo 2006 ng Santa Rosa City, handang-handa na

(Ulat ni Dodie C. Banzuela, December 22, 2005, San Pablo City) – Handang-handa na ang kauna-unahang Santa Rosa City Expo 2006 na gaganapin mula January 9 hanggang January 18, 2006.

Ito ang naging buod sa isinagawang press conference noong December 20 sa El Cielto Inn, Santa Rosa City na dinaluhan nina Mayor Jose Catindig, Jr.; ilang head ng city government offices; grupo ng Overseas Placement Association of the Philippines (OPAP); at pangulo ng business club sa Santa Rosa City.

Pagpapakita ito ng kakayahan ng Santa Rosa City na maging rising investment capital of South Luzon, ayon kay Catindig.

Suportado ang Expo 2006 ng malalaking kompanyang nakatayo sa lungsod ng Santa Rosa sa pangunguna na apat na malalaking car manufacturer and assembler – Toyota, Nissan, Honda, Ford at Star Motor.

Katunayan, magbubukas ng kauna-unahang Santa Rosa Auto Show sa Enero 11 na katatampukan ng vintage & model vehicles.

Magpapakita rin ng mga bagong produkto mula sa iba’t ibang kompanya na matatagpuan sa Lungsod ng Santa Rosa, particular sa information technology (IT). Pati mga Pinoy inventor ang makikibahagi din sa nasabing okasyon na tinaguriang Science and technology Fair.

Ang Bayanihan Festival, na siyang magiging pangunahing tampok sa pagtatapos ng Expo 2006 sa December 18 ay ang pagpipista sa kalsada na magpapakita ng bayanihan spirit ng mga taga-Santa Rosa. 18 makukulay na bahay kubo ang ipaparada sa lungsod na pasan-pasan ng mga kalalakihan, simbolo ng bayanihan.

Ibabando din ng mga taga-Santa Rosa ang pagpapahalaga nila sa kanilang mayamang kultura at sining sa pagpapalabas ng teatro sa entablado na katatampukan ng mga mag-aaral ng lungsod, konsiyerto, paglulunsad ng santa Rosa Documentary Film Festival at Dangal ng Bayan Award para sa mga katangi-tanging anak ng Santa Rosa, at ang pagpili ng Miss Bayanihan.

“Dalisay na tubig at good governance ang ilan lamang sa mga katangian ng aming lungsod upang makaakit kami ng mga investor na maglagay ng kanilang negosyo sa aming bayan,” tugon ni Catindig sa tanong ni Iring Maranan ng DERETSO & First Hermit Chanel (FHC) reporte/host: Ano ang mga bagay na ipinagmamalaki ninyo upang maakit ang mga investor na maglagay ng kanilang negosyo dito sa inyong lungsod?

Christmas bonus ng mga kawani ng local government ng San Pablo City, muntik ng mapornada

(Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela, December 22, 2005, San Pablo City) – Kung engrande ang natanggap na Christmas bonus ng mga kawani ng pamahalaan ng Santa Rosa City, kakapurat naman ang natanggap ng mga taga-local government ng San Pablo City at muntik na itong mapornada.

Ayon sa nakarating na ulat sa DERETSO, ganap na ngang naibigay noong December 21 ang dalawang libong pisong Christmas bonus para sa mga regular employee at 1,500 pesos naman para sa mga casual. Taliwas iyon sa inaasahang 4,500 pesos na kasama sa 2005 budget ng lungsod, at may umasa pang madadagdagan sana ng limang libong piso matapos namang maisambulat sa media ang ipinahayag ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo kamakailan na magbibigay siya ng “limang libong pisong Christmas bonus” sa lahat ng mga kawani ng pamahalaan.

Nauna rito, umugong ang bulung-bulungan sa kapitolyo ng San Pablo nitong nakaraang ilang araw na urong-sulong si Mayor Vicente Amante kung ibibigay ang tunay na halaga sapagkat “malaki” diumano ang short sa kaha ng lungsod matapos na ma-audit ng Commission on Audit (COA) ang tanggapan ng city treasurer.

Sinubukang kapanayamin ng mga taga-First Hermit Channel ang bagong city auditor subalit tumanggi diumano itong magbigay ng anumang impormasyon hinggil sa resulta ng nasabing COA audit.

Ayon pa sa impormasyon na ipinarating sa DERETSO, “dalawang buwan ng delay” ang sahod ng mga casual employee ng kapitolyo kaya’t nangangamba sila na tuluyan ng ‘di nila matatangap ang kanilang sahod kapalit ay ang Christmas bonus na sa ngayon nga’y 1,500 pesos lamang.
Binigyan na rin diumano ng mga taga-COA ng ultimatum si city treasurer Angelita Belen hinggil sa financial management ng lungsod ng San Pablo.

Hindi iilang ulit nakatanggap ng impormasyon ang DERETSO hinggil sa diumao’y “palpak na istilo” ni Leta Belen sa pamamahala ng kaban ng bayan ng lungsod. “Nagpapatayo siya ng isang multi-milyong pisong halaga ng resort sa may boundary ng barangay Santa Veronica at Santa Monica,” ayon sa impormasyon.

“Kasabay noon ang laging pagkabalam ng aming sahod, regular man o casual, kaya’t hindi maaalis na isipin naming ginamit niya ang pondo ng lungsod para sa pagpapagawa ng kanyang resort,” ayon pa sa ipinadalang himutok sa DERETSO sa pamamagitan ng text messages.
Hindi maiiwasang pagbatayan ngayon ng DERETSO ang makabuluhang tinuran ng batang-batang mayor ng Santa Rosa City: “kahit anung liit ang budget ng pamahalaan kung iyon naman ay gagastusin ng tama sa anumang proyekto asahang may matitira pa para naman sa mga kawani. Subalit kulang ang kahit na anung laki ng budget kung ang intensyon ay nakawin lamang iyon ng namumuno.”

Tila nga nagmumukha ng pera si city treasurer Leta Belen batay na rin sa konkretong karanasan ng DERETSO.

Self-serving mang maituturing subalit sa panahon ni dating mayor Boy Aquino ay ilang taon ding nakasama ng DERETSO si Leta Belen sa school board at doon ay personal nating nakita ang paglilinis-linisan nito sa paghawak ng pondo ng lunsod.

Nakasaad sa batas na makakatanggap ng honorarium ang pribadong indibidwal na nakaupo bilang board sa anumang komitiba ng pamahalaan. Hindi kabilang sa makakatanggap ng honorarium ang sinumang public officials na kabilang sa board.

Mismong si dating COA city auditor Canuto ang nagbigay diin nito sa DERETSO. Ayon sa kanya: “Hindi mo iyon kinukuha bilang personal na kagustuhan mo ngunit bilang pagsunod sa itinalda ng batas kaya’t wala kang dapat ikahiya o ipangamba kung ipaalala mo yan sa mga kasamahan mo sa school board. Gawin mo ‘yan and ‘am requesting you to submit to me a written report about it.” Kasunod nito ang pagpapakita sa DERETSO ng isang aklat na compilation ng mga laws, rules & regulations na ginagamit niya sa pagganap ng kanyang tungkulin.

Hindi na ako nagpadala ng anumang written or verbal report sapagkat nang ipalutang ko ito sa board ay isa si city treasurer Leta Belen ang nanguna sa pagsasabing: “Kung may pinagbabatayang batas si auditor ay may pinagbabatayan din kaming batas upang makatanggap ng honorarium.” Na habang binabanggit niya iyon ay taas noo pang nakatingin sa akin na para bang sinasabing “kung mukhang pera ka ay mas mukha akong pera kesa sa ‘yo.”

Nagmukhang garapal din sa pera sina Art Fernandez, administrator ng San Pablo City Division Office ng Department of Education at Miller Escondo, konektado din sa San Pablo City Division Office ng DepEd na pawang mga nakaupo ding director sa school board, nang sabihin naman nilang: “Ano ikaw ‘lang, papaano naman kame?!”.

Muli kong pinalutang ang usapin ng honorarium nang si Amante na ang naging chairman ng school board. Sa kabila ng maigting pa ring pagtutol nina Leta Belen, Art Fernandez at Miller Escondo ay naaprubahan (sa papel lamang) ang kahilingan ko hinggil sa honorarium. Sa papel nga lamang sapagkat hanggang sa matapos ko ang aking termino sa school board ay hindi naman iyon napabigay sa utos na rin ni Leta Belen. “No funds available” ang laging sinasabi ni Leta Belen. Wala ngang pondo sa ipinaguutos ng batas na honorarium, subalit may pondo naman sa pagpapagawa ng isang pribadong resort, pagmamadyong, pagsasabong at halos araw-araw na paglalaseng.

Self serving mang matatawag ngunit ganito tinitingnan ng DERETSO kung papaano mamahala ng kaban ng lungsod ang tambalang Leta Belen-Biteng Amante.

Kabilang sa patuloy na ipinararating na hinaing sa DERETSO ay ang diumano’y mahigit ng tatlong buwang delay na suweldo ng ilang guro sa national high school na nagmumula ang sahod sa school educational fund na pinamamahalaan ng school board. Ganoon din, delay na suweldo ng mga casual na faculty member ng Dalubhasaan ng Lungsod ng San Pablo (DLSP).
Delay na pagre-release ng kakapurat na honorarium ng mga barangay health workers at Day Care workers ang ipinarating ding hinaing sa DERETSO.

“Tulungan po ninyo kami!” Ito ang laging panghuling apela sa mga text messages, na lagi namang tugon ng DERETSO’y: “the media can do this much. Pero at the end of the day, kayo pa rin ang dapat gumawa ng konkretong hakbang upang masugpo ang patuloy na pangungurakot sa kaban ng lungsod ng tambalang Vic Amante-Leta Belen sa pamamagitan ng pagbibigay sa amin ng mga konkretong dokumento na nagsasaad ng mga sinasabi ninyong anomalya.”

Sa usapin ng Christmas bonus, kung talagang sa kalooban ng mga kawani ng kapitolyo ng San Pablo’y “nanakawan” sila nina Leta Belen at Vic Amante’y pinapayuhan natin ang mga kawani na iparating iyon sa Department of Budget and Management (DBM), Department of Interior and Local Government (DILG), COA, Ombudsman o sa mismong Office of the President.

At muli, hanggang dito lamang ang kayang gawin ng DERETSO, ang i-post sa website ang anumang hinaing na ipinarating upang hindi lamang sa lungsod ng San Pablo mapabando ang mga kaanuhan nina Biteng Amante at Leta Belen, ngunit sa buong mundo na rin – sa mga kawani na ng pamahalaan ang susunod na hakbang.

Christmas bonus ng city government, mapapabigay pa ba?

(Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela, December 18, 2005, San Pablo City) – “Dinispalko ni Mayor Vicente Amante,” “Itinakbo na ni Sally Brion,” “Pinatutubuan pa sa 5-6 nina city treasurer Angelita Belen at Amante.”

Ito ang ilan sa mga text messages na natanggap ng DERETSO hinggil sa diumano’y hanggang ngayong pagkaka-delay ng Christmas bonus ng mga kawani ng kapitolyo ng lungsod na ito.

“Two months na kaming hindi nasuweldo,” pahabol na text message pa mula naman sa mga taga-Public Safety Assistance Force (PSAF).

Ayon pa sa text messages, “kasama sa 2005 city budget ang 4,500 pesos na Christmas bonus.” Nangangahulugan ito na talagang naka-budget na ang nasabing Christmas bonus.

Kamakailan naman ay nagpahayag si Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo na magbibigay ang pamahalaan ng 5,000 pisong Christmas bonus para sa lahat ng mga kawani ng national government.

Dama ng DERETSO ang pagngingitngit ng kalooban ng mga city government employee dahilan nga sa pagkabalam ng nasabing Christmas bonus lalo na’t hindi na nila nakikitang nagpapapasok sa trabaho si Sally Brion, cashier sa city treasurer’s office. Naka-assign kay Brion ang pagre-release ng mga babayarin ng lungsod sa mga local government employee.

Dagdag pa dito ang malimit aniyang pagka-delay ng kanilang regular na sahod at ang wala pa ring katapusang pagkakabalam ng sahod ng mga casual.

120 pesos per day, mula araw ng Lunes hanggang Biyernes ang sahod ng mga casual sa kapitolyo. Walang bayad ang mga araw ng Sabado at Linggo kahit na nga ang karamihan sa mga iyon, lalo na ang mga miyembro ng PSAF at magwawalis ay nagtatrabaho din sa mga nabanggit na araw.

Mahigit naman sa 250 pesos ang minimum wage ng mga government employee.

“Hindi na nga kami nagrereklamo sa 120 per day, ‘eh lagi pang delay ang suweldo namin, papaano na kami mabubuhay niyan,” ayon sa isang PSAF na nakapanayam ng DERETSO.

Hindi tuloy mapigilang isipin ng mga kawani ng kapitolyo na “ninenegosyo” ng ilang matataas na opisyales ng lokal na pamahalaan ang pondong pampasuweldo.

“Nagkalat ang mga nagpa-five-six kapag araw na ng suweldo,” ayon pa sa mga kawani. “Bayad-utang lamang ang aming suweldo, kung makakasuweldo, at panibagong utang na naman sa mga nagpa-five-six kapag hindi kami nakasuweldo,” himutok pa ng mga casual employee sa kapitolyo.

Dala na daw ang mga kawani ng local government kay Amante sa deklarasyong “bonus” sapagkat “hindi naman napabigay ang kanilang amelioration pay noong 1995” sa kabila na aprubado na iyon ng Konseho at may kaukulang budget na hinggil doon.

“Strategy ni Amante ang magpondo ng mga ganoong pabuya na para sa mga kawani, pero kapag nalingat kami ay ire-realigned iyon sa mga hindi nakaprogramang proyekto at doon iyon gagastusin,” ayon sa isang kawani ng kapitolyo.

Noong December 2004, agarang naaprubahan ng Konseho ang may 25.6 milyong pisong ipinambili sa untitled 3.05 ektaryang lupa sa may Dalubhasaan ng Lungsod ng San Pablo (DLSP) sa Brgy. San Jose upang pagtayuan ng isang sports complex. Iyon naman ang nagbunsod sa DERETSO upang sampahan ng kaso noong January 5, 2005 sa Office of the Ombudsman si Amante kasama ang 13 iba pang public official ng lungsod na ito.

Nitong November 2005, agaran ding inaprubahan ng Konseho ang may 20.3 milyong pisong ipinambili naman sa lupang pagtatapunan ng basura ng lungsod. Paunang tig-iisang milyong piso ang “ibabayad” o posibleng “nabayaran” na ng siyudad, sa nasabing lupa batay na rin sa kasunduan ni Amante at Lilim Cabrera, ang may-ari ng nasabing lupa. Babayaran ng mahigit na tig-aapat na milyong piso ang nasabing lupain sa January at May 2006.

Posibleng gawan ng paraan ni Amante na mapabigay ang Christmas bonus dahilan na rin sa naging deklarasyon ni GMA na Christmas bonus naman sa mga kawani ng national government. Pero puwede pa rin aniyang “lumusot” si Amante para hindi iyon mapabigay kapag inirason nito na “wala namang savings ang kapitolyo.”

“Yon nga ang masakit. Walang pondo para sa mga kawani pero may pondo naman para sa mga hindi nakaprogramang proyekto na milyun-milyong halaga. Sa madaling salita, may pondo para sa kurakot!,” himutok na sabi pa ng kawani.

May katwirang magngitngit ang mga kawani sapagkat hanggang ngayo’y nagtataka ang mga ito kung papaano nakapagpatayo ng isang multi-milyong pisong halaga ng resort si city treasurer Angelita Belen sa may boundary ng Brgy. Sta. Veronica at Sta. Monica. Hinihinala ng mga kawani na “ginagamit” ni Belen ang pondong nakalaan para sa mga kawani para nga sa pansariling interes nito.

Hanggang sa sinusulat ang artikulong ito’y hindi pa rin direktang nakakakuha ng dokumento ang DERETSO hinggil naman sa financial status ng city government. Kalimitang palatak na sabi ng mga head of offices na may kinalalaman sa pananalapi ng lungsod ay: “Ihabla na lamang ninyo kami, mahilig naman kayong maghabla!”

Hindi pa rin natin maaalis sa mga kawani ng city government na talagang mawalan na ng tiwala sa mga nagiging pahayag hinggil sa “matatangap na bonus” o “cash gift” sapagkat simula’t sapul kapag dumating na nga ang oras ng pagtanggap ay hindi naman iyon nakakarating sa kanila… dahil napupunta na sa bulsa ng iilang mga matataas na opisyales ng city government.

Project sa Calibato Lake, binaraso na dahil sa “utos ni mayor Amante”?

(Ulat pananawni Dodie C. Banzuela, December 18, 2005, San Pablo City) – Sa kabila ng “hindi pasadong kalidad ng tubig” sa Calibato Lake ay itutuloy pa rin ito ng San Pablo City Water District (SPCWD) matapos namang “mabraso” ng management staff ang technical report na isinagawa ng Batangas City Water District (BCWD) noong November 14, 2005.

“At the time of examination color of the sample does not conform with the Philippine National Standard for Drinking Water (PNSWD)”, ayon nga sa report ni Ms Jeneth S. Catapang, chemist ng BCWD.

“I have reservations and apprehensions tapping Calibato Lake as an alternative source without conducting thorough feasibility studies,” ayon naman sa written report noong November 23 ni Ms Ma. Portia B. Esteban, resident chemist ng SPCWD na isinumite nito kay Engr. Virgilio Amante, division manager C ng engineering and production division ng SPCWD.

Tuwiran namang binalewala ni engineer Amante ang nasabing report ni Esteban, kaya’t sa kanyang written report kay general manager Roger Borja noong November 29, 2005 ay sinabi nitong:

“The result of the physical and chemical analysis conducted at Calibato Lake by Batangas City Water District last November 14, 2005, all parameters ‘passed’ except the color of the raw water which exceeded the permissible limit set forth by the PNSDW.”

Tinatayang aabutin sa 34 milyong piso ang gagastusin sa nasabing proyekto sa Calibato Lake.

Patuloy namang naninindigan ang samahan ng mga kawani ng SPCWD na hindi dapat basta-basta na lamang isagawa ang nasabing proyekto hangga’t hindi nakakagawa ng malalimang pag-aaral hinggil nga sa kalidad ng tubig ng Calibato Lake.

Hindi rin ito ipinirisintang priority project ng SPCWD nang magsagawa sila ng presentasyon noong March 2005 sa media.

Ayon sa source ng DERETSO, sinubukan nilang ilapit ang nasabing usapin kay Lerma Prudente, isa sa appointed director ni Mayor Vicente Amante sa board ng SPCWD, subalit sinabi diumano nito na “natatakot” siyang ipaglaban ang usaping iyon sapagkat “nag-isa” lamang siya.

Ayon pa sa source, mismong si mayor Amante ang personal na nagtutulak sa board ng SPCWD na ituloy ang nasabing proyekto sapagkat “kaibigan ni mayor” ang contractor ng Calibato Lake project.

Small Town Lottery kapalit ng Jueteng

Mainit na sinusuportahan ng LGUs sa Laguna at Quezon

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, December 6, 2005) – Kung matatawag mang “the same dog with different collar” ay ito na nga ang operasyon ng Small Town Lottery (STL) na nakatakdang ipalit sa jueteng ng Philippine Charity & Sweepstakes Office (PCSO).

Sa nakalap ng DERETSO na Kapasiyahan Bilang 2005-013 mula sa “Liga ng mga Bayan sa Pilipinas, Balangay ng Lalawigan ng Quezon”, na pinagtibay noong September 23, 2005 nina Candelaria Mayor David V. Emralino, Pangulo ng Balangay at Tiaong Mayor Raul S. Umali bilang siyang Kalihim ng Balangay, ay sinabi nila na:

“Sapagkat ang mga Punong Bayan sa Lalalawigan ng Quezon ay sumasang-ayon na napapanahon ang Small Town Lottery bilang panibagong gawaing pangkabuhayan na makakalagak din ng karagdagang pondo para sa mga Pamahalaang Lokal;

“Sapagkat, ang pondong magmumula sa operasyon ng Small Town Lottery ay makakatulong ng malaki upang higit pang mapag-ibayo ng mga Pamahalaang Lokal ang pagpapatupad ng mga lingkurang pambayan.

“Dahil dito, sa nagkakaisang mungkahi ng liga:

“Ipinasiya, gaya ng ngayon ay pinagpapasiyahan: Na ipahayon sa Tanggapan ng Swipstik ng Kawanggawa sa Pilipinas, sa pamamagitan ng Tagapangulo at Pangkalahatang Tagapangasiwa nito, ang Kgg. Rosario C. Uriarte, ang nagkakaisang pagtanggap ng Liga ng mga Bayan sa Pilipinas Balangay ng Quezon, sa nagkakaisang pagtanggap sa Small Town Lottery bilang alternatibo sa illegal na jueteng.”

Una ng sinubukang “ipalit” ang STL sa jueteng sa panahon ni dating pangulong Corazon Aquino matapos ang People Power 1986.

Tila sa unang pagpapatupad ng STL ay “pumalpak” kaagad sapagkat nagkanya-kanyang agawan sa pagpapatakbo nito – pulitiko, negosyante, at mismong mga jueteng operator. Kaya naman hanggang ngayo’y may hinahabol pang mahigit sa 800 milyong pisong diumano’y itinakbo ng unang namahala sa national operation ng STL.

At sa muling paginit ng usapin sa jueteng ay nakatakdang muling ipatupad ng PCSO ang STL upang anila pa’y “makabalik” na sa trabaho ang mga dating nawalan ng trabaho sa industriya ng jueteng. Subalit hanggang ngayo’y wala pa ring malinaw na guidelines na inilalabas ang PCSO.

Ano nga ba ang pagkakaiba ng STL sa Jueteng?

Item	Jueteng	STL (Batay pa lamang sa Unang pananaliksik ng DERETSO)
Dami ng numerong paglalabanan	1 – 37	1 – 38
Halaga ng tatamaan	PhP 8.00/centavo	PhP 9.00/centavo
Gamit sa pagbola	Buliton na aalugin sa bote	Katulad ng ginagamit sa Lotto
Listahan ng taya o lastilyas	Puwede kahit sa palara o kaha ng sigarilyo	Printed sa newsprint at kailangan ay 3 kopya na gagamitan ng carbon paper
Pag-claim ng tama	Pagkabola ibibigay na ang tama	Within 24-oras
Pagkuha ng empleyado	Sariling diskarte ng operator	May endorso mula sa lokal na pulitiko
Scope ng operation	Kahit saan	Ayon sa impormasyon pinagaaralan pa kung: By province or by congressional district
Main operator	Kahit sino	PCSO
# of sub-operator	Kahit ilan	Isa bawat probinsiya or Congressional district
Ganansya ng pamahalaan	Wala	PhP 5M cash bond & PhP 2M cash deposit, at iba pang kaukulang buwis na ipapataw ng pamahalaan
Intelehensya	Regular: Mula Malakanyang Hanggang Barangay Tanod, Kasama na ang AFP & PNP; Media; Religious Sector; Charity Institutions Irregular: namatayan, Fiesta, irthday, Public & Private Schools atbpng. nais mag-solicit	Wala
Gana ng kubrador	6% commission sa ; pamasahe; engreso bastagan; balato kapag may patama	7% commission sa Engreso
Proteksyon sa kawani	Sagot ng operator ang pampyansa kapag nahuli; anumang oras ay nakakabale; sagot din ng bangka ang upa sa boarding house, personal na gamit (sabon, toothpaste, etc.); pagkain; pang-goodtime	Wala ng huli; security of tenure
Paraan ng pagtaya	Lalapitan ng kubrador ang tataya	Ganoon pa rin: Lalapitan ng kubrador ang tataya
Paraan ng pagkubra ng napanalunan	Dadalhin ng kubrador	Wala pang impormasyon ang Deretso

Ayon pa sa impormasyong nakalap ng DERETSO, dapat sana’y nakapagsimula na ang operasyon ng STL noon pang December 1, subalit dahilan nga sa kawalan pa rin ng guidelines na nagmumula sa PCSO ay hindi pa ito maipatupad.

Ayon pa sa source ng DERETSO, posibleng isa sa dahilan ng pagkabalam ay kung papaano nga ba ang sistema sa pagbibigay ng kapahintulutan ng PCSO sa magiging sub-operator nito. Considered na isang government owned and controlled corporations (GOCC) ang PCSO at sa ilalim ng batas hindi ito maaaring pumasok sa isang kontrata o kasunduan sa pagbibigay nga ng permit-to-operate.

Sa operasyon ng Lotto, tanging PCSO lamang ang siyang nag-ooperate nito. At iisa lamang ang kombinasyon ng tamang numero na pinagbabatayan.

Sa STL, na dapat nga’y pamalit sa Jueteng, na kung saan, independent sa bawat isa ang sinumang jueteng operator sa isang lugar, ay mas maraming kumbinasyon ang tatamaan.

Malaki rin aniya ang magagastos ng magiging sub-operator sapagkat siya ang magpapa-imprenta ng sulatan ng taya at siya din ang bibili (exclusive na mabibili lamang sa PCSO) ng gagamitin sa pagbola. Initially, magkakahalaga diumano ang nasabing gamit sa pagbola ng mahigit sa limampung libong piso.

Makakatiyak din aniya ang mananaya na magiging parehas ang labanan sapagkat ang gagamitin nga ay katulad ng ginagamit sa Lotto.

Ganap na nga kayang mawala na ang jueteng sa pagbubukas ng STL? Hindi naman kaya lalo lamang magpatuloy pa uli ang jueteng?

Bakit? Papaano kung ang makakuha ng “prangkisa” o pagiging “sub-operator” ay “amateur” at hindi ang dating operator ng jueteng?

Papaano halimbawa sa San Pablo? Papayag ba si Vener Amante na hindi siya ang maging “sub-operator” ng STL?

Papayag din kaya si Batangas Governor Arman Sanchez na hindi siya ang maging sub-operator ng STL? Ganoon din si Bong Pineda?

At dahil nga sa STL na ito at hindi jueteng, maganyak na nga kaya si Puerto Princesa Mayor Edward Hagedorn na maging sub-operator?

Ano naman kaya ang masasabi ni Bishop Oscar Cruz sa pagbubukas ng STL?

Kung bumalik na sa Pilipinas si Monsignor Jerry Bitoon mula sa pagtatago nito sa Vatican City, tanggapin na kaya nito ang “donasyon” mula sa STL?

Pagkuha ng voter’s ID, may bayad na bente pesos

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, December 6, 2005) – Inamin ng source ng DERETSO mula sa Comelec office ng San Pablo City na talagang sinisingilan nila ng bente pesos ang sinumang kukuha sa kanila ng Voter’s ID.

Ayon pa sa source, talagang walang bayad ang Voter’s ID, ang bente pesos na sinisingil nila ay para sa lamination ng nasabing ID.

Kailangan aniyang ilaminate nila ang Voter’s ID bago nila ito ibigay sa nangangailangan upang “hindi ma-tampered” ang nasabing ID.

Karanasan na nila aniya na “nababago” ang ilang mahahalagang impormasyong nakalagay doon kapag ibinibigay nila na hindi iyon nakalaminate.

Mahirap din aniyang ipagkatiwala sa kumukuha ang pagpapalaminate noon sa labas ng kanilang tanggapan.

Isa ang Voter’s ID sa mga official identification card na kinikilala sa anumang pagtatransaksyon, kaya naman, sinisigurado ng mga taga-Comelec office na hindi mababago ang anumang orihinal na impormasyong nakasaad doon.

Nag-ugat ang pagtatanong na iyon ng DERETSO sa taga-Comelec nang makatanggap kami ng text message mula sa isang hindi nagpakilalang tao. Hindi daw “nagbibigay ng resibo” ang mga taga-Comelec sa “paniningil” nga nila ng bente pesos. At hindi rin daw sinasabi ng mga taga-Comelec kung saan ang bente pesos na iyon.

Maaaring kung may nakapaskel na anunsyo sa labas ng tanggapan ng Comelec na nagsasabing: “Bente Pesos ang babayaran sa pagkuha ng Voter’s ID para sa lamination” ay baka nga walang matinding reklamo na ipararating sa DERETSO.

Sa tanong ng DERETSO na “napapapunta ba naman ang bente pesos sa kaban ng bayan?”

“Hindi,” sagot ng taga-Comelec.

Maaaring sa iba’y walang halaga ang bente pesos. Pero papaano ‘yung iba na nais mapapasok sa kaban ng bayan ang kahit isang pera nilang ambag sa pamahalaan?

Panawagan ng mga taga-Bureau of Internal Revenue: “Laging humingi ng kaukulang resibo.”

Kahit saang tingnang anggulo, kapag ang isang mamamayan ay nakipag-transak sa pamahalaan at hindi ito binigyan ng anumang resibo, iba na kaagad ang iisipin ng mamamayan sa pamahalaan.

Calibato Lake binabalak pagkuhanan ng tubig inumin

Halos 34 milyong pisong halaga ng proyekto

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, December 3, 2005) – “At the time of examination Color of the sample does not conform with the Philippine National Standard for Drinking Water (PNSDW).” Ito ang remarks na nakalagay sa isinagawang pagsusuri noong November 14, 2005 ni Ms Jeneth S. Catapang, chemist ng Batangas City Water District (BCWD) hinggil sa kalidad ng tubig sa Calibato Lake na nasa Brgy. Sto. Angel lungsod ng San Pablo.

Accredited ng Department of Health ang BCWD bilang water testing laboratory.

Sa kabila nito, may natanggap na ulat ang DERETSO mula sa pagkakatiwalaang source na balak pa ring ituloy ng San Pablo City Water District (SPCWD) sa 2006 ang pagsasagawa ng proyekto doon na magkakahalaga naman ng PhP 33,919,753.

Ayon pa sa source, mahigpit na isinusulong ni Mayor Vicente B. Amante sa pamamagitan naman ni Atty. Marciano P. Brion, Jr., board chairman ng SPCWD, ang nasabing proyekto.

Bukod sa Calibato Lake, balak din ng SPCWD na pagkuhanan ng tubig-inumin ang Lumbo Spring na nasa Dolores, Quezon at Balumbong Spring na sakop naman ng Calauan, Laguna.

Magkakahalaga ang proyekto sa Lumbo Spring ng PhP24,252,202 at PhP10,837,400 naman sa Balumbong Spring.

“Result of water analysis as per examination conducted by Batangas City Water District revealed that quality of the water from Lumbo and Balumbong Spring is a potable source,” ayon sa technical report na nakasulat sa “PROPOSED SUPPLY OF BULK WATER FROM CALIBATO LAKE, BRGY. STO. ANGEL, LUMBO SPRING AT DOLORES, QUEZON AND BALUMBONG SPRING AT CALAUAN, LAGUNA.”

“Unlike, the water to be extracted for Lumbo and Balumbong spring the water from Calibato Lake will need advance water treatment considering that this supply is surface water,” ayon pa rin sa nasabing technical report.

“I have reservations and apprehensions tapping Calibato Lake as an alternative source without conducting thorough feasibility studies. Sample from Calibato Lake discharge situated at Philbudeco was taken and had it analyzed for physical/chemical analysis as well as bacteriological test. Based on the results obtained, color of the sample does not conform with the PNSDW while presence of E.Coli was noted,” ayon naman sa written report na isinumite kay Engr. Redentor Derequito, division manager C for operation ng SPCWD ni Ms Ma. Porcia B. Esteban, chemist ng SPCWD na may noted naman ni Engr. Virgilio E. Amante, division manager C ng Engineering and Production Division.

“The district will not be able to control the main source. The assurance of providing our concessionaires with safe and potable water fit for human consumption will be self defeating,” ayon pa rin kay Esteban.

Surface water ang sa Calibato Lake, spring o bukal naman ang sa Lumbo at Balumbong kaya nga’t malaki ang posibilidad na patuloy na malalason pa ang Calibato Lake dahilan na rin sa patuloy na paggamit nito bilang industriya ng inland fishing.

Kabilang sa nakalistang gagastusin sa Calibato project na bahagi nga ng may 34 milyong piso ay ang gugugulin naman sa “source development” na magkakahalaga ng PhP11,475,500 at PhP885,000 para naman sa “land acquisition.” Gagastos din ng PhP14,039,985 para naman sa “pipelines.”

Nauna rito, ideneklera noong December 2001 ng mga taga-WaterTech mula sa Denmark na “hindi maganda ang kalidad ng tubig sa Sampalok Lake dahilan na rin sa pagkakaroon nito ng blue-green algae.” Resulta naman iyon sa isinagawang pag-aaral ng mga taga-WaterTech hinggil sa DANIDA project na nauna ng isinulong nina Engr. Roger Borja, general manager ng SPCWD, noong mga nakaraang taon.

At dahilan na rin sa resulta nga ng pag-aaral na iyon ng mga taga-WaterTech, sinabi pa ni Esteban sa kanyang report na, “One aspect that needs careful study is the presence of toxic algae which was confirmed from sample taken at Sampalok Lake last November 2001 and brought to Denmark by DANIDA for analysis. Specifically, blue-green algae was found positive and potentially toxic. Even the tender at Philbudeco informed us that presence of ‘lumot’ at the discharge do exist every now and then most especially during summertime.”

Sa isang media presentation na isinagawa ng SPCWD noong March 22, 2005, hindi kasama sa 10-year plan ng Distrito ang mga proyekto sa Calibato Lake, at maging ng sa Lumbo at Balambang Spring.

Pananaw ng DERETSO

Tanggap ng mga taga-San Pablo na kailangang paunlarin ng SPCWD ang kakayahan nitong makapag-supply ng tubig-inumin sa lumalaking populasyon ng lungsod.

Subalit hangga’t hindi nababago ang komposisyon ng board of directors ng Distrito at patuloy na namamayagpag ang mga kauri nina GM Borja at Teresita Rivera, asahang mahihirapang lunukin ng mga taga-San Pablo ang lahat ng mga panukalang may kinalalaman sa gastusin, lalo na nga’t ang gastusing iyan ay nagkakahalaga ng multi-milyong piso.

Bakit nga hindi’y sa pananaw pa rin ng mga tagalunsod ay nasasayang ang pondo ng Distrito sa mga walang kuwentang gastusin, na ang ilan dito’y litigation cost sa ilang mga kasong patuloy na dinidinig sa Sandiganabayan at sa Regional Trial Court sa Lungsod ng San Pablo na ang involve mismo ay ang datihan at ilang kasalukyang miyembro ng board at ilan din na nasa management staff ng Distrito. Dagdag pa ang hanggang ngayo’y hindi pa rin nareresolbang usapin sa resulta naman ng audit ng Commission on Audit hinggil sa 1997-1998 financial status ng distrito. At ang palpak na proyekto sa Dña Leonila Park na isinagawa ng mga taga-Distrito sa unang siyam na taon na panunungkulan ni Amante. May impormasyon na personal din iyong ipinagutos ni Amante na gawin sa kabila ng kakulangan sa sapat na pag-aaral hinggil sa kalidad ng tubig doon.

Sa pamamagitan ng text message, hiniling ng DERETSO kay Al Genove, tagapagsalita ng Distrito, na linawin ang hinggil nga sa nasabing usapin. Ipinaalala sa kanya na hindi nga kasama sa ipinirisinta niyang mga gagawing proyekto (noong March 2005) ang hinggil sa Calibato Lake at dalawa pang bukal. Hanggang sa sinusulat ang artikulong ito’y hindi pa nagbibigay ng kaukulang paliwanag ang mga taga-Distrito.

Sa kabila ng isinumiteng report ng chemist ng Batangas City Water District hinggil nga sa kalidad ng tubig sa Calibato Lake ay pipilitin pa rin diumano nina Engr. Roger Borja, general manager ng Distrito, na ituloy ang nasabing hindi naka-prayoridad na proyekto. Katunayan, ayon pa sa impormasyong ipinarating sa DERETSO, “pinababago ni Borja ang report naman ni chemist Esteban.” Malaki ang posibilidad na ang pagbabago sa naunang report ni Esteban ay papabor na sa “kalidad ng tubig” sa Calibato Lake.

Ano ang bottomline? Talaga nga yatang desperado na si Amante na gatasan ang pondo ng anumang ahensiya ng pamahalaan sa lunsod, maging ito man ay sakop ng national government.