Tourist friendly ang Calauan, Laguna

KANTO KING: Ito ang bansag ngayon sa mga magta-tricycle sa Lungsod ng San Pablo dahilan na rin sa bawat kanto halos ng kalunsuran ay ginawa na iyong terminal.
DERETSO PHOTO FILE

Pananaw ni Dodie C. Banzuela (November 18, 2005) – Public transport ang isa sa salamin ng bansa at lugar. Kung sumusunod sa regulasyon ang kahit man lamang mga tricycle driver, mapagtatanto na magaling mamahala ang mga nasa lokal na pamahalaan.

Sa local transport industry ng bansa, bahagi na ng isang bayan, munisipalidad at siyudad ang passenger jeepney, tricycle at “de-padyak” bilang siyang mass transport. May ilan pa ring bayan sa Norte at lugar sa Maynila, partikular sa Divisoria, na ginagamit ang kalesa para maghatid ng pasahero.
Masarap sa pakiramdam ng isang pasahero na maayos siyang maihahatid sa kanyang patutunguhan. At tila nga ba bonus pa sa kanya kapag ang nasakyan niyang public transport ay sumusunod sa regulasyon – eksaktong ihahatid sa lugar at tama lamang ang halaga ng pasahe. At doble bonus pa kapag ligtas din siyang naihatid sa kanyang destinasyon.
Sa mga bayan sa lalawigan, in lieu of taxi ay tricycle ang siyang means of transport ng kahit nag-iisang pasahero sa pagtungo nito sa alinmang lugar ng kanilang bayan.
Sa bayan ng Calauan, Laguna ay “tourist friendly” ang mga magta-tricycle. Ito ang naramdaman ko sa ilang araw ko na ring pagtungo doon nang panahong nakaburol pa si Ivy-Collantes-Bautista, ang 27-taong gulang na Pinay domestic helper na napatay sa Spain noong September 27, 2005.
Taga-Brgy. Tagumpay, Calauan, Laguna si Ivy na ilang araw ding naiburol doon.
Sais pesos ang halaga ng minimum na pamasahe ng tricycle sa Calauan bawat pasahero kapag sa umaga, at siyete pesos naman kapag gabi.
Maraming mga nakaparadang tricycle sa may gilid ng munisipyo ng Calauan na tila nga ginawa na iyong regular na terminal ng tricycle. Ganoon man, marami din ang patuloy namang umiikot sa may lugar na iyon sapagkat doon din sa lugar na iyon nakatayo ang kanilang public market.
Nauna ng nasabi sa akin ni kasamang Iring Maranan ang halaga ng pamasahe sa Calauan at binigyang diin pa niya na kahit nag-iisa ang pasahero’y ihahatid kaagad sa nais puntahan.
Malimit na rin akong makapunta ng Calauan noong mga nagdaang buwan at taon, subalit hindi naman ako sumasakay sa tricycle doon sapagkat kalimitan ko lamang destinasyon ay sa mismong munisipyo at sa ilang malalapit na bahay sa paligid ng Simbahang Katoliko.
Hindi ako nahirapang makasakay ng tricycle sa may gilid nga ng munisipyo nang unang araw (October 28) akong magtungo sa burol ni Ivy.
Hindi pa ako halos nakakapagsindi ng sigarilyo’y nagtama na ang panangin namin ng driver ng isang paparating na tricycle. Sa mata at kaunting tanguan ay nagkaintindihan na kami na gusto kong sumakay sa kanyang tricycle.
Pagkahinto’y agad akong pumasok sa loob ng tricycle at sinabi kong ihatid ako sa burol ng namatay na OFW. Tumango lamang ang driver kasunod ng sabing, “Ahh, sa Brgy. Tagumpay.” Nilinaw ko pa sa kanya na hindi ko tukoy ang nasabing lugar na para bang ipinararamdam ko sa kanya na hindi ako taga-Calauan. Muli siyang tumango.
Binigyan ko ng sampung piso ang driver at nang susuklian na niya ako ay sinabi kong sa kanya ng lahat iyon dahil sa nag-iisa nga akong pasahero. “Anim na piso ‘lang po ang pamasahe dito kahit nag-iisa ang pasahero,” magalang na tugon ng driver.
Abut-abot ang pasasalamat sa akin nang ipilit ko sa kanya ang sampung piso. Nilinaw niya sa akin na bawal sa kanila ang maningil ng sobra sa itinakdang minimum fare.
“Hindi mo yan siningil sa akin, kusa kong ibinigay,” sabi ko sa kanya habang umiibis na ako.
Hindi rin ako nahirapang sumakay noong gabing iyon, at gaya nga ng nasabi sa akin ni kasamang Iring Maranan, siyete pesos lamang ang dapat kong ibiyad kahit nagisa akong pasahero pabalik sa may palengke.
At naulit ang eksena noong umaga. Muli, magalang na sinabi sa akin na bawal sa kanila ang maningil ng sobra.
Sa mga lalawigan, ganap ng ibinigay ng Land Transportation Franchising & Regulatory Board (LTFRB) sa local government unit ang direktang pamamahala sa industriya ng tricycle, halos maglalabing-limang taon na ang nakaraan. Partikular dito ang pagkakaloob ng prangkisa sa mga tricycle operator at ang pagtatakda ng minimum fare. Bahagi iyon ng pagpapatupad sa decentralization na siyang diwa naman ng Local Government Code of 1991.
Land Transportation Office (LTO) pa rin ang siya namang nagbibigay ng kaukulang lisensya sa mga driver at plaka ng sasakyan.
Sa panayam ng DERETSO kina Mayor George Berris at Vice Mayor Jun Brion ng Calauan, sinabi nila na talagang mahigpit sila sa pagpapatupad ng regulasyon sa industriya ng tricycle na mismong nasa industriyang ito ang siyang nagbuo ng ganoong regulasyon.
“Aktibong naging bahagi ang mga driver at operator ng tricycle nang kasalukuyan naming binubuo sa Konseho ang regulasyon,” ayon kay Brion.
“Tagapagpatupad lamang ako ng nabuong lokal na batas kaya’t walang dahilan upang magpatumpik-tumpik ako sa pagpapatupad noon para sa kagalingan ng lahat,” ayon naman kay Berris.
Sa simula’y marami diumanong bumatikos kay Berris sa mga unang panahon nang pagpapatupad ng regulasyon sa tricycle, subalit kinalaunan ay nakita ng mga nasa industriya na maganda iyon para sa kanila.
“Kalimitan, mga taga-ibang bayan at lugar pa ang nakakapansin sa magandang palakad ng tricycle dito sa amin,” ayon pa kay Berris.
Hindi maiiwasang ikumpara ang Calauan sa Lungsod ng San Pablo sa bahagi ng sistema ng operasyon ng tricycle.
Sampung piso ang ibinigay ko sa nasakyan kong tricycle sa Calauan sapagkat simbolo iyon na na-appreciate ko ang serbisyo ng mga taga-Calauan na magta-tricycle.
Hindi ko naranasan sa Calauan ang matagal ng nararanasan ng mga mananakay ng tricycle dito sa San Pablo -- hindi pa man nakakasakay ay sunod-sunod na tanong na: “Saan ka?, Magkano ang ibabayad mo?”
Sa San Pablo kasi, maraming ulit nang natalakay sa mga pahina ng DERETSO ang nakakabaliw na operasyon ng tricycle dito.
Kung anu-ano na ang ibinansag sa kanila sa pahina ng DERETSO – haragan, balasubas, ganid, walang konsensya, at sa huli nga’y natawag pa naming mga Demonyo. Tinawag naman naming mga Anghel sa Lupa ang mga magta-tricycle na mabait at sumusunod sa batas, lalo na sa usapin ng pamasahe.
Usapin ng pamasahe sa tricycle ang hanggang ngayo’y hindi pa rin maresolba sa San Pablo.
Sa regulasyon ng lungsod, nakabatay sa unang kilometro ang minimum fare at dagdag na singkuwenta sentimos sa bawat kilometrong susunod.
Otso pesos ngayon ang minimum fare ng tricycle sa San Pablo na mula sa dating anim na piso.
Nakasaad din na dapat magbigay ng 20% discount sa mga mag-aaral at senior citizen. Na dapat sana’y isama na rin ang mga school teacher.
At dahil nga sa para itong taxi, kahit nag-iisa at kahit saang lugar sa buong kalunsuran ay dapat ihatid ang pasahero.
Hanggang ngayo’y nilulumot na ang reklamo sa mga magta-tricycle sa San Pablo: Tumatangging isakay ang nag-iisang pasahero. Magsasakay kung babayarang lahat ang para sa pang-apatang pasahero.
Pagkakaroon ng regular na terminal sa bawat kantuhan ng kalunsuran ang siyang nagpapalala sa paniningil ng sobra ng mga magta-tricycle. Komo nakapila, dapat puno ang tricycle bago umalis sa pilihan. Papaan naman ang nag-iisang pasahero na maraming bitbit at nagmamadali? Papaano ang pasaherong bumili lamang ng gamot para sa may sakit niyang kaanak? Papaano ang du-duty pang pulis? Papaano ang piskal na mau hinahabol na hearing? At walang katapusang papaano…
Kadalasan din, sa pasahero pa isinisisi kung bakit kailangan nilang maningil ng sobra: “nag-iisa ‘lang kasi,” “walang pasahero pabalik,” “masama ang kalsada,” “malayo”.
Tinatayang nasa mahigit anim na libo na ang tricycle unit na pumapasa sa kalunsuran. Sa law of supply and demand, bentahe sana ang mga consumer – bababa ang presyo ng bilihin kapag maraming supply. Pero sa industriya ng tricycle sa San Pablo’y, kunsimisyon ang abot ng consumer.
Halos bawat barangay ay may regular na pumapasada doon na may kanya-kanya na ring terminal.
Wala sa regulasyon ng lungsod ang pagkakaroon ng terminal ng tricycle. “Pribelehiyo lamang ito na maaaring alisin anumang oras,” ayon sa paliwanag ng dating namamahala sa trapiko ng lungsod. “Pahingahan lamang nila dapat iyon at kahit sinu ay maaaring sumakay doon at magpahatid sa gusto niyang destinasyon sapagkat in lieu of taxi ay ganoon ang kanilang serbisyo sa publiko,” paliwanag pa ng dating namamahala sa trapiko ng lungsod.
Subalit hindi ganoon ang nangyayari nga sa Lungsod ng San Pablo. Sabi ko nga’y nilulumot na ang usapin ng tricycle sa lungsod.
Kung ang mismong operasyon pa lamang ng tricycle sa lungsod ay hindi kayang pagbutihin ng mga namumuno sa San Pablo’y mahihinuhang ganon kapalpak ang mga namamahala sa lokal na pamahalaan ng lungsod.
Sinusubukan ngayong itaas ng lungsod ang industriya ng turismo sa San Pablo, subalit papaano kung ang salamin ng lunsod ay puro agiw? Puro mga balsibe’t holdaper? Puro pa-tarpoline epek?
Hindi lamang Calauan ang una nang nabigyang papuri sa pahina ng DERETSO sa bahagi ng industriya ng tricycle. Naga City ang unang hinangaan ng DERETSO.
Mahalagang banggitin na si Mayor Vicente Amante ang siyang mayor ng San Pablo nang una ngang isalin ng LTFRB sa mga local government unit ang tuwirang pamamahala sa industriya ng tricycle. Unang taon ng pagme-mayor niya noon na personal nating nakapanayam at sinabi niya na, “pagsama-samahan natin ang pagbubuo ng magandang regulasyon para sa kagalingan ng lahat.”
Hindi natin alam kung sinu-sino ang nakasama niya sa pagbubuo ng regulasyon kaya’t kung ano noo’y mas malala pa sa ngayon.
Hindi kaylanman kayang baguhin ang demonyong paguugali ng mga magta-tricycle sa Lungsod ng San Pablo kahit na nga lagyan pa ng kulay penk na picture ang plaka ng sidecar.
Sa isang banda’y baka nga ang kulay penk na picture na iyon at ang nagsisikip na pirma ng mga balsibe ding lingkod bayan ang siyang patuloy na nagpapa-satanas sa ugali ng mga magta-tricycle sa Lungsod ng San Pablo.
Nawa’y maputol na nga ang pangit na kultura ng operasyon ng tricycle sa San Pablo upang hindi naman masabisabi ng mga lokal at dayuhang turista’y “kung ano ang nakalarawan sa salamin ay iyon din ang tunay na itsura ng pamunuan ng Lungsod ng San Pablo.”

Bakit bumango ang dumpsite ng Calauan?

Ulat ni Dodie C. Banzuela (Calauan, Laguna, November 18, 2005) – “Kaya nga secret, sikreto. Ito ang pabirong tinuran ni Mayor George Berris ng bayan ng Calauan sa tanong ng DERETSO kung ano nga ba ang sikreto ng kanyang bayan at nawala ang masangsang na amoy ng kanilang dumpsite na nasa gilid lamang ng provincial road sa may Brgy. Balayhangin.

“Masusing pagtupad sa itinakda ng batas, partikular ang Republic Act 9003,” ayon pa kay Berris.
Nakasaad sa RA 9003 o ang “The Ecological Waste Management Act of 2000” na pinagbabawalan na ang lahat ng Local Government Units (LGUs) na itapon ang kanilang mga basura sa open dumpsite. Inuutusan silang i-convert iyon sa isang controlled dumpsite noon pang 2003 at mula doon ay i-convert naman iyon sa isang sanitary landfill bago matapos ang 2005.
Nakalagay sa isang ektaryang lupa na pag-aari ng munisipyo ng Calauan ang kasalukuyan nilang dumpsite na sa mahigit isang taong pagtupad nga nila sa nasabing batas ay gumastos sila ng may kalahating milyong piso kasama na ang pagbili ng dalawang equipment na siyang nagtutulak ng basura patungo sa isang bangin na bahagi pa rin ng nasabing dumpsite.
Nasa proseso na sila ngayon ng pagsasayos noon sa pagiging controlled dumpsite.
“Malaking pondo ang kakailanganin para ganap na matupad namin ang final phase na sanitary landfill, kaya nga’t sa ngayon, kahit man lamang sa proseso ng controlled dumpsite ay maalis na namin ang masangsang na amoy,” paliwanag pa ni Berris.
Tinabunan nila ng lupa ang dating tambak na basura at ito rin ngayon ang ginagawa nila sa kasalukuyan kaya’t nawala ang masangsang na amoy.
Hindi pa man nila ganap na naipatutupad ang “sourcing from the source” o ang paghihiwalay ng mga nabubulok at ‘di nabubulok na basura, na bahagi pa rin ng proseso tungo nga sa sanitary landfill, ay nawala na ang dati rati’y masamang amoy mula nga sa nasabing dumpsite.
Ayon pa kay Berris, kinakailangan pang isama niya sa Hongkong ang may 16 na barangay chairmen upang ipakita lamang sa mga iyon na ang tapunan ng basura sa nasabing bansa ay nasa mismong commercial area at katabi pa ng isang malaking television network.
“Kung nagagawa iyon sa Hongkong, kayang-kaya nating gawin din iyon dito sa ating bayan kung masinop lamang nating susundin ang itinakda ng batas,” paliwanag pa niya sa kanyang mga barangay chairmen.
Sa lugar din ng kasalukuyang dumpsite sila nakuha ng mga lupang itinatambak sa mga itinatapong basura.
“Ipinaguutos din ng batas na kaming mga nasa LGU ang siyang bahalang dumiskarte kung papaano namin ipatutupad ng tama ang hinggil nga sa solid waste management. Kaya nga’t sa tulong na rin ng Sangguniang Bayan, umaasa kami na magkakaroon na ng tuluyang kaayusan ang pangangalaga namin sa aming basura.”
Sa kasalukuyan, 50 pesos ang ibinabayad na garbage fee ng commercial sector at libre naman ang residential sector sa bayan ng Calauan.
“Matagal ng lokal na batas ito at pinagaaralan namin ngayon kung magkano ang itataas nito pati na rin ang ibabayad ng residential sector,” ayon pa kay Berris.
Sa nasabing panayam, nabanggit din ni Berris na nahuli nila ang ilang mga tauhan ng pamahalaang bayan ng Los Baños, Laguna na nagtatapon ng patago ng kanilang basura sa isang barangay ng Calauan.
“Naka-video iyon at inamin ng mga tauhan ni Mayor Cesar Perz na matagal-tagal na ring ginagawa nila iyon. Sa gabi at madaling araw kung sila’y mag-operate. Mabuti na lamang at sinabi sa amin iyon ng mismong mga taga-barangay kaya’t nabantayan namin. Ang masakit nga nito, hindi naman sa dumpsite namin sa Brgy. Balayhangin sila nagtatapon kung hindi sa isang abandonadong bodega na malayo sa dumpsite. Kung hindi namin nahuli iyon, lalabas na kami pa rin ang naglilinis ng basura ng Los Baños,” pahayag pa ni Berris.
Napasulat sa June 18, 2005 edition ng DERETSO ang mga sumusunod:
“Mahalagang banggitin na noon pang July 29, 1998 ay nagpalabas na ng Executive Order No. 2 si dating Laguna gobernador Jose D. Lina, Jr. na nagbigay ng isang taong palugit sa lahat ng bayan at lungsod sa Laguna hinggil nga sa tamang sistema ng pagtatapon ng basura. At dahil doon, nabuo noong Abril 21, 1999 ang Kapasiyahan Bilang 264, Taon 1999 na nagtatag sa Laguna Waste Management Council (LWMC).
“Saksi ang DERETSO sa ginawang mga pagpupulong ng LWMC kung papaano nga haharapin ang basura. At saksi din ang DERETSO kung papaano naman binalewala iyon ng ilang pamunuan ng mga bayan sa lalawigan, kabilang na ang Lungsod ng San Pablo (at Calauan). Kung kahit isa sanang bayan sa Laguna’y kumilos agad sa Kautusang iyon ni Lina, baka posibleng nakasama ang bayang iyon sa talaan ng DENR na modelo ngayon sa solid waste management ng bansa.
“Sa talaan ng DENR noong November 2003, may 21 siyudad at bayan lamang sa buong kapuluan ang nakasunod sa tamang solid waste management system at ito ay ang mga siyudad ng Puerto Princesa, Tuguegarao, Davao, Tacurong, Iligan, Naga, Legaspi, Sorsogon, Mandaue, Dumaguete, Butuan, Candon, Laoag at Valenzuela; at mga bayan ng Boracay Island, Malay, Aklan; Marasigan, Compostela Valley; Sta. Cruz, Marinduque; Sta. Barbara, Iloilo; San Joaquin, Iloilo; Camiguin; Moncada, Tarlac at Tuba, Benguet.
“Apat na sistema ang dapat ipatupad sa tamang pangangalaga ng basura, ayon na rin sa mga taga-DENR, at ito ay ang: a) Segregation at Source b) Segregated Collection c) Establishment of Materials Recovery Facilities in barangays, at d) Establishment of composting sites or facilities.”
Kung hindi pa sina mayor George Berris at vice mayor Jun Brion, baka nga hanggang ngayo’y umaalingasaw pa ang basura ng Calauan.

Mga barangay officials protector ng video karera at iligal na droga?

Ulat at pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, November 15, 2005) – Hindi na nga malaman ng mga tagalunsod ng San Pablo kung kanino ipaparating ang kanilang hinaing hinggil sa pesteng video karera at droga.

Pati kami sa DERETSO’y hindi na rin malaman kung anung ahensiya ng pamahalaan ang mapagkakatiwalaan. Mantakin ninyong mahigit siyam na buwan ng nakabinbin sa Tanggapan ng Ombudsman ang isinampa naming kaso laban sa 14 na city public officials kaugnay sa paniniwala naming maanomalyang pagkakabili ng lungsod sa untitled 3.05 hectares of land sa Brgy. San Jose na nagkahalaga ng 25.6 milyong piso.
Mahigit ng dalawang buwan nang ipadala namin sa TXT 171 ng Philippine National Police ang kumpletong detalye hinggil sa operasyon ng video karera sa Brgy. Sto. Cristo, pati na rin ang hinggil sa droga’y ipinarating din namin. Ayon sa nakatanggap ng mensahe ng TXT 171 ay “ipaparating sa kinaukulan” ang nasabing mensahe. Hanggang ngayon patuloy pa rin ang pamamayagpag ng video karera at droga sa Brgy. Sto. Cristo.
Isang tawag naman ang natanggap ng DERETSO noong nakaraang linggo mula sa concerned citizen ng Brgy. Santiago 1 (Bulaho) na nagsabing nagsagawa sila ng isang general assembly noong October 9 sa kanilang barangay. Video karera at droga ang main agenda ng nasabing general assembly na samahan naman ng senior citizen ang siyang nanguna sa pagpapatawag noon.
Kumpletong dumalo (natural) ang opisyales ng barangay sa pangunguna ni Barangay Chairman Noriel Race na nagresulta naman sa halos “blood compact” na pagwalis sa video karera at droga.
Tuwang-tuwa ang mga taga-Bulaho nang kinabukasan matapos nga ang nasabing general assembly ay nakita na nila na hinahakot nang palabas ng kanilang barangay ang may siyam na video karera machine.
Subalit makaraan lamang ang ilang linggo’y kitang-kita nila na mismong mga barangay tanod pa ang may sunung-sunong na video karera at ibinalik iyon sa mga dating pinaglagyan nito.
“Pinalitan lamang pala ng bagong unit,” ayon pa sa concerned citizen.
Tiger ang logo ng nakatatak sa mga video karera unit na nasa Brgy. Sto. Cristo at Bulaho. Ganito rin ang logong nakatatak sa mga unit na minsa’y napaulat sa media na natimbog sa Santa Rosa City.
Nangangahulugan kayang iisang pulis (kung pulis nga) ang siyang may hawak nito?
Pati sa may riles ng Brgy. Del Remedio’y talamak din diumano ang video karera na mismong mga barangay tanod ang siyang nagmimintina nito.
Ayon sa tip ng mga tagaroon sa DERETSO’y katwiran daw ni Brgy. Chairman Nap Calatrava na “nakakatulong din sa barangay ang linggu-linggong 500 pesos per unit na ibinibigay ng operator ng video karera.”
Batay pa rin sa impormasyong ipinarating sa DERETSO, tatlong malalaking grupo ang siyang nagpoprotekta ng video karera sa lungsod.
Grupo diumano ni dating konsehal Dante Amante, kapatid ni Mayor Vicente Amante, ang siyang “pinakamatatag” na protector. Isang kung bansagan ay “Bombay” na taga Brgy. San Francisco ang pangalawa. At isa daw namang “Cristy per minute” ang pangatlo.
Sa tatlo, sina Dante at Cristy per minute daw ang mag-kaalyado na kapag umiinit na nga ang usapin sa video karera’y tanging si Bombay lamang ang inuupakan ng mga operatiba.
Ang nakakatiyak, katwiran na namang: “dahilan sa kahirapan ng buhay” ang siyang ipapanaghoy ng mga apektado ng video karera’t droga kapag sila’y natimbog.
At maaaring ito rin ang ididighay ng ilang ahensya ng pamahalaan kung bakit nga ba talagang dapat na ‘lang pagtiisan ang pesteng video karera’t iligal na droga.

14 Pinay OFW, biktima ng misteryosong pagkamatay sa ibang bansa – Migrante International

Ulat pananaw ni Iring D. Maranan (San Pablo City, November 12, 2005) – Ivy Collantes-Bautista. Magdalena Martinez. Grace Aguilar. Juanita Lajot. Maricon Gatapia. Catherine Bautista. Louella Montenegro. Divina Beth Urbi. Nemia Pintor and her two children. Veneranda Pana. Janet Paradillo. Nelsa Villarta. Racquel Pascual. Isla Gwe.

Sila ang ilan lamang sa Pinay overseas workers na naitala ng Migrante International na misteryosong namatay o kaya’y biktima ng foul play sa kani-kanilang lugar ng work area na nailibing na’t lahat ay hindi pa rin natutukoy ang tunay na naging sanhi ng kanilang pagkamatay.

Ang huli ngang biktima ay si Ivy Collantes-Bautista, na possible pa ring may ganitong insidente sa alinmang panig ng bansa, dangan nga lamang at hindi nalalantad sa media.

Sa nakuha ng DERETSO sa tala ng Migrante International, kalimitang Pinay na misteryosong namatay ay pawang mga domestic helper (DH) sa mayayamang bansa tulad ng Kuwait, Lebanon, Saudi Arabia, Taiwan, South Korea, Singapore, at Netherlands.

Sa idinaos na press conference ng mga taga-Migrante noong November 10, 2005 sa News Desk Restaurant sa Quezon City, ipinahayag ni Maita Santiago, secretary general ng nasabing samahan na:

“Iniwan ng mga Pinay ang kani-kanilang pamilya upang disenteng makapagtrabaho sa ibang bansa sapagkat hindi na kaya ng ating pamahalaan na mabigyan sila ng maayos na hanapbuhay. Bitbit nila’y natural na kaugaliang Pinoy na masinop sa trabaho at tapat sa tungkulin. Subalit kalimitan, ang katapatang iyon sa tungkuli’y sinusuklian naman ng ibang hangarin ng mayayamang amo. At ang masakit, kapag namatay na ang isang Pinay DH, standard na dahilan ng host country ay ‘nagpakamatay dahil sa kalungkutan.’”

Matapos ang presscon, tumulak ang grupo ng Migrante, kasama din ang pamilya ni Ivy-Collantes-Bautista at ilan pang miyembro ng pamilya ng mga nasawing Pinay DH, sa tanggapan ng Department of Foreign Affairs (DFA) sa Pasay City. Subalit hindi hinarap ng mga taga-DFA ang grupo.

“Ito pa ba ang igaganti ninyo sa pamilya ng tinagurian ninyong mga Buhay na Bayani? Ganito na nga lamang ba ang isusukli ninyo sa sakripisyong ginawa ng mga Pinay DH matapos na sila’y misteryosong mamatay sa ibang bansa?” Ito ang naging panaghoy ng grupo ngang nagsagawa ng rally sa harap ng DFA.

Matatandaan na agad “tinanggap” ng mga taga-DFA ang rason na “suicide” ang naging sanhi sa pagkamatay nga ni Ivy Bautista. Mariin naman itong ipinaglaban ng pamilya ni Bautista at sa kasalukuyan ay naghihintay sila sa resulta ng panibagong imbestigasyon na gagawin ng bansang Espanya matapos naman ang isang diyalogo noong November 2 sa pagitan ng mga kaanak ni Bautista at consul general ng Spain.

Sa labing-apat na nakatala, lubhang misteryoso ang pagkamatay ni Maricon Gatapia na nagpunta sa Singapore noong June 16, 2002. Noon kasing June 23, 2002, anim na araw pa lamang ito sa kanyang amo ay idineklara itong “nagpakamatay” sa pamamagitan ng pagtalon mula sa 25^th floor ng bahay ng kanyang amo.

Ilan pang Pinay DH ang kailangang magbuwis ng buhay upang ganap na magising ang mga namumuno ng ating pamahalaan?

Simple lamang naman ang kahilingan ng mga naulila ng ating mga Pinay DH: lumabas ang katotohanan sa naging sanhi ng kamatayan ng kanilang kaanak at makataong asikasuhin naman sila ng mga taga-pamahalaan – ibigay ang dapat ibigay at huwag namang nakawin ng mga nasa pamahalaan.

Sa pananaw pa rin ng DERETSO, higit sa material na bagay ay ang pagpapataas sa antas ng dignidad ng mga Pinay DH. Tulad din ng ilang mga propesyon, gaya ng doctor, nurses, engineer, computer analyst, atbp., dapat ding bigyang halaga ang ambag na sakripisyo ng ating mga Pinay DH.

Kung anu-anong seminar ang ibinibigay ng mga taga-pamahalaan bago paalisin ang ating mga Pinay DH upang anila’y “makasabay” sa banyagang kulturang pagsisilbihan. Sapat na daw ang ating batas upang maprotektahan ang ating mga OFW. Subalit bakit nga ba nangyayari pa rin ang misteryosong pagkamatay ng ating mga Pinay DH?

Nang pumutok sa buong mundo ang People Power ’86, sinaluduhan tayo ng mga banyaga. Tumaas ang tingin nila sa atin bilang isang mapayapa, may dignidad at maka-Diyos na citizens of the world.

Subalit makaraan namang pumutok ang kabi-kabilang pandarambong sa kaban ng bayan ng mismong mga Pinoy na nasa kapangyarihang pulitikal, kasama na ring gumuho ang paghangang iyon ng mga dayuhan.

Hindi matatakluban ng halakhakan at ng anuhan ng Big Brother ang mga kaanuhan naman ng ating mga lider sa pamahalaan. Hindi rin porma at sistema ng pamahalaan ang makakapagpaunlad sa ating bayan. Hindi rin e-vat o dagdag na buwis ang makapagpapataas sa kita ng ating pamahalaan.

“Stop Kurakot!” Ito ang unang hakbang na dapat gawin ng mga nasa pamahalaan upang tunay na makamit ang kaunlaran.

Mga kaanuhan ng ilang hepe sa kapitolyo ng San Pablo

Pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, Nobyembre 14, 2005) – GRACE ADAP, hepe ng city social works & development office (CSWD), adik nga ba sa Bingo Pinoy kaya’t hindi nagkaroon ngayong 2005 ng Alay Lakad project? Saan nga ba inubos ni Grace Adad ang perang ibinigay ng mga taga-socio-civic clubs bilang donasyon sa 2004 Alay Lakad? Mga out-of-school youth ang dapat paglaanan ng pondong nalikom sa Alay Lakad.

Napapabigay nga ba sa mga totoong indigent ang may sampung libong pisong monthly indigent fund ng (CSWD), o nauubos nga lamang ito sa Bingo Pinoy?

Hindi nakarating kay Mayor Vicente Amante ang isang letter complaint laban kay Grace Adap na ipinadala naman ng isang concerned citizen. Hinarang ang nasabing sulat ng isang Norie Guilatco, isa sa mga bataan ni Amante.

Ibinigay ni Norie Guilatco ang nasabing sulat kay Grace.

Galit na galit na hinarap at sinapak ni ALWIN ADAP si ROLLY CABRERA, lehitimong hepe ng CSWD na itinapon ni Amante sa palengke. Sinapak ni Alwin Adap si Rolly Cabrera dahil pinagbintangan nito (Alwin Adap) si Rolly Cabrera na siyang nagpadala ng nasabing anonymous letter.

Isang casual employee si Alwin Adap na naka-assign sa office of the market superintendent at asawa ni Grace Adap.

Anu naman kaya ang konkretong ginawa ni Ms FE ABRIL, market superintendent, sa insidenteng iyon ng pananapak ni Alwin Adap, na isa nga lamang casual employee, kay Rolly Cabrera, na isa namang regular employee?

Bakit nade-dealy ang suweldo ng mga Day Care Workers? Pati ba iyon ay nauubos din ni Grace Adap sa Bingo Pinoy?

Nasusunod ba ang tamang nakalista sa daily menu ng pagkain ng mga biktima ng kung anu-anong karahasan na nasa safe house ngayon ng CSWD? O mas nasusunod ang daily menu ni Grace na pangmiryenda sa consistent nitong pagdalo sa Bingo Pinoy?

Bukod sa tagapaghatid ng anak ni Grace Adap, anu pa ang partikular na gawain ng isang casual sa CSWD?

Bakit nag-aaktong administrative officer at hepe ng CSWD ang isang Teody, na taga Brgy. San Juan at may item namang driver sa city engineering office? Bakit nasa CSWD ang isang Teody at wala sa city engineering office?

ANGELITA M. BELEN, city treasurer ng San Pablo, ikot daw ang puwit sa paghahanap ng may kalahating milyong piso para daw sa ipinagagawa nitong isang resort sa may boundary ng Brgy. Sta. Monica at Brgy. Veronica?

I-lifestyle check si LETA BELEN, ito ang patuloy na kumakalat na text messages sa San Pablo sanhi nga ng nasabing multi-milyong pisong halaga ng ipinapagawang resort.

Sanhi nga kaya ang resort na iyon kung bakit nadedelay naman ang pasuweldo sa mga regular employee? Iyon din kaya ang dahilan kung bakit LAGI NA LAMANG DELAY ANG SUWELDO NG MGA CASUAL SA KAPITOLYO?

Maisalba nga kaya sa langit si Leta Belen sa pagsusuot nito nang minsan isang linggo ng kulay maroon na damit? At nakalusot na nga kaya ito upang maging full pledge member ng mga nakadamit na kulay maroon?

Ano mang kulay ng damit ang isuot o anumang simbahan ang dasalan ng isang public official ay ‘di makakaligtas sa mapanuring mata ng masa, lalo na’t kung ang public official na iyon ay tila nga wala ng Ngginigg sa paggawa ng kurakot.

“BASTA’T MGA BATA KO, OK ‘LANG MANGURAKOT!” Ito diumano ang tinuran ni mayor VICENTE AMANTE hinggil sa nagaganap na kurakutan sa ilang city government offices ng San Pablo City.

Patunay daw nito ay hindi na sinusunod ang mga kaukulang bidding process sa procurement. “Basta’t bata natin, palusutin na lamang ninyo ang papel ng mga iyon,” hirit pa daw ni Amante.

Pati daw mga barangay projects, na gagastusan naman ng mismong barangay fund, ay kopo ng isang hepe at bata ni Amante ang “bidding” kuno nito. Sino ang hepe na iyon? Ahh, ito daw ‘yung nakatulong kay Amante sa panahon ng Matic incident.

466.5M piso 2006 budget ng San Pablo City

Pananaw ni Dodie C. Banzuela (San Pablo City, Nobyembre 14, 2005) – KUNG ANG INTENSYON NG ELECTED OFFICIAL AY TUNAY NA MAGLINGKOD SA BAYAN, KAHIT ANUNG LIIT NG BUDGET AY MAPAPAGKASYA IYON PARA SA MAMAMAYAN. SUBALIT KUNG ANG INTENSYON AY MAGNAKAW SA BAYAN, KAHIT GAANO KALAKI ANG PONDO NG BAYAN, KULANG AT KULANG PA RIN IYON!

466,555,256.35 milyong piso ang hinihinging budget ni Mayor Vicente Amante sa 2006 na malaki ang posibilidad na maaprubahan kaagad ito “without thinking” ng Sangguniang Panglunsod bago matapos ang December 2005.

Sa pahapyaw na pagsusuri’y anti-poor at pro-kurakot naman ang budget na ito knowing Amante’s style of governance: hindi transparent sa mga government transactions at tila nga nagiging kultura na niya ang maglagay ng kaukulang halaga sa mga proyektong gagawin subalit sa bandang huli’y realign dito, realign doon patungo sa kanyang bulsa.

Ganito gagalpungin ni Amante ang pondo nina Pablo’y (sampol pa lamang) sa 2006:

· Magbabayad ng consultancy fee na tig-PhP 144,000.00/year sa mga sumusunod na consultant: Financial, Traffic, Agricultural at Senior Citizen;

· Babayaran naman ng PhP 180,000.00/year ang Medical consultant;

· Bibili na naman ng ambulansya (para pandeliber ng epektos) na magkakahalaga ng 1.6 milyong piso;

· Ibubulsa ang intelligence fund na PhP 1.5 milyong piso;

· Gagastos ang general services office ng PhP 321,816,805.74.

Hulaan nga natin kung sinu-sino ang makikisig na consultant na iyon: Financial Consultant, si Nercy Amante? Maybahay daw ang taga-hawak ng budget ng tahanan. Traffic, Dante Amante? Buffer daw pag tuluyang magkahigpitan sa video karera. Agricultural, Amben Amante? Kasi nagtapos daw ito ng kursong foreign service. Senior citizen, Gener Amante? Buffer din daw kapag naisipang magbitiw na bilang ABC president. At sa medical ay si Dr. D? (Doc Danny Dequito?).

Sa kabuuang budget na mahigit nga sa 466.5 milyong piso, lampas sa 55% ang “automatic appropriations” na may kabuuang PhP 315,215,666.76. Ang “automatic appropriations” ay nakalaan sa pagbabayad ng utang ng lunsod at personal services o pagpapasuweldo sa may halos isang libong regular employee ng lungsod.

PhP 118,440,002.15 ang nakalaan sa pagbabayad ng utang sa Landbank of the Philippines. PhP 196,775,664.61 ang para naman sa personal services. Bukod pa dito ang lampas sa 16 na milyong pisong pasuweldo naman sa mga casual (na hanggang ngayo’y hindi malaman kung ilan ang bilang ng mga iyon dahilan nga sa hindi naman transparent si Amante).

Nangangahulugang mahigit sa 151 milyong piso lamang ang maaaring “paglaruan” ng ilang miyembrong sanggano sa Sangguniang Panglunsod?

Naglaan ng may 18.3 milyong piso para sa education & culture, na ito nama’y sasailalim sa special education fund (SEF) na hahawakan ng school board na si Amante ang chairman. Asahang mamamayagpag na naman doon ang kung anu-anong repair sa mga public elementary & high school buildings, bibilhing libro, desks & chairs. At asahang kopo na naman ng mga taga-Central School ang lahat halos ng pondo mula nga sa SEF. Nakakatiyak din, mga mahihirap ngunit matatalino na namang mag-aaral ang gagastos sa pagsali nila sa mga provincial & regional contests dahil hindi sila paglalaanan ng panggastos na mula nga sa SEF.

22.5 milyong piso para sa health services, na ang nakakatiyak na naman nito’y uubusin sa pagmimintina ng mobile clinic na mas malapad at mahaba pa sa Tritran bus. Angal nga ng mekaniko, “Papaano ‘di masisira ‘eh ang bigat ng dalawang dambuhalang litrato nina Biteng Amante at Damusak Vidal na nakapagkit doon?”

PhP 90,000.00 sa buong taon ng 2006 para sa pagbili ng kung anu-anong agricultural supplies kasama na ang patuka sa mga sasabunging manok na nasa iba’t ibang farm na nakakalat sa iba’t ibang barangay ng lungsod.

2.2 milyong piso para sa pagbili ng mga instructional materials ng Dalubhasaan ng Lungsod ng San Pablo (DLSP) na baka nga kakailanganin ng bagong binigyang item na Associate Professor na si Baby Adajar at Teacher 1 Janquil Bumagat. Naglaan din ng kalahating milyong piso para sa pagbili ng libro, ngunit nilinaw ni Amante na puwede pa ring magreseta ng sariling libro ang ilang mga faculty member na bibilhin naman ng mga mag-aaral sa inereseta ding tindahan ng titser.

Mahigit sa 12 milyong piso ang inilaan sa social services upang may magalpong ang city disaster coordinating council. Gagalpungin iyon sa pag-iimbento ng deklarasyong “tinamaan ng kalamidad” ang isang partikular na barangay o ang mismong siyudad upang makabili ng mga give aways na ipamimigay sa mga kakampi at kabit sa araw ng Pasko.

Mahigit sa 90 milyong piso para sa “economic program” na nakalaan naman iyon sa operasyon ng San Pablo City Public Market & Shopping Mall upang siguro nga’y mapagtakpan ang patuloy na pagkalugi ng operation noon.

Gagastos ang siyudad sa buong taon ng 2006 ng may 22.4 milyong piso para sa konsumo ng koryente na baka nga pati bahay ng mga kabit ng ilang city officials ay naka-tap sa linya ng city government.

Mga 2 milyong piso naman para sa landline telephone at mahigit sa PhP 100,000.00 sa mobile phone para ‘di maputol ang minu-minutong pagtawag sa mga kabit at kakabitin pa.

Magbibigay din ng donasyon ang siyudad ng may 6.1 milyong piso sa mga posibleng kamag-anak ng kabit at kakabitin pa.

At magbabayad din ang siyudad ng mahigit sa PhP 185,000.00 sa buong 2006 para sa advertisement sa magku-courier ng mga pekeng balita ng siyudad.

Matatandaan na simbilis ng kidlat na naaprubahan ng mayoryang miyembro ng Sangganuhang Panglunsod ang hiningi ni Amante na 300 milyong pisong standby-credit sa Development Bank of the Philippines. Simbilis din ng kidlat na naaprubahan ang isa pang 300 miyong pisong standby-credit sa Landbank of the Philippines.

Dipensa ni Amante, apat na proyekto ang pagkakagastusan ng nasabing mga halaga: Pagpapagawa ng Bagong Palengke; Pagpapagawa ng Food Terminal; Pagpapagawa ng Central Transportation Terminal; at Pagsasagawa ng San Pablo-Alaminos By-passed Road.

Sa mga susunod na araw ay ipo-post natin ang ilan pang impormasyong nakatala sa 2006 City Budget ng San Pablo na masinop na iginuhit ng mga bata ni Amante kung papaano ito lulustayin.

Pamilya ng Pinay DH na napatay sa Spain, nakipag-dialogue sa Consulate of Spanish

Ulat ni Dodie C. Banzuela

Calauan, Laguna (November 6, 2005) – Magsasagawa ng panibagong imbestigasyon ang pamahalaang Espanya upang malaman ang katotohanan hinggil sa pagkamatay ni Ivy Collantes-Bautista, ang Pinay domestic helper na napatay noong September 27, 2005 sa Santander City (Cantabria), Spain.

Ito ang resulta sa ginawang paghaharap ng pamilya nina Bautista at kinatawan ng Spain Embassy noong November 2 sa tanggapan ng Embahada sa Makati City.
Humarap sa nasabing pag-uusap kay Consul General Javier Ignacio Martinez del Barrio sina Gng. Demetria Maranan-Collantes, ina ni Ivy; Joel Bautista, asawa ni Ivy; at Gng. Connie Bragas-Regalado, chairperson ng Migrante International.

Bunsod ang nasabing paghaharap ng magkabilang panig sa resulta ng second autopsy na isinagawa sa bangkay ni Ivy Bautista sa bayang ito noong October 27 nina Dr. Arnel Amata, forensic doctor ng Commission on Human Rights (CHR) ng Pilipinas sa tulong nina Dr. Reggie Pamogas at Dr. Melanie Hernandez ng Health Alliance for Human Rights (HAHR), isang samahan na tumutulong sa mga human rights victims sa bansa.
Sinabi pa ni Del Barrio na magbibigay ng libreng abogado ang pamahalaan ng Espanya sa pamilya ng biktima kung sakaling kailanganin nilang magsampa ng reklamo laban sa mga may sala.

Matatandaan na sa naunang imbestigasyon ni Miguel Ramos Fernandez, chief inspector ng Criminal Investigation Department, Regional Police Headquarters sa Santander City, sinabi sa report na “suicide as the cause of death” ang pagkamatay nga ni Bautista. Ito rin ang natanggap na ulat noong October 14 ni Jose Gamarra, Consul General ng Pilipinas na nakabase sa Bilbao City, Spain na mula nga kay Fernandez.
October 20 nang ganap na maiuwi ang bangkay ni Bautista sa Pilipinas at dahilan nga sa hindi naniniwala ang pamilya ni Ivy sa sanhi ng pagkamatay nito isinagawa nga ang second autopsy ng taga-CHR at HAHR noong October 27. October 29 inilibing na ang bangkay ni Ivy sa bayan ding ito.

Tumagal lamang ng halos kinse minutos ang nasabing paghaharap nga ng pamilya nina Bautista at Del Barrio.

Ayon kay Dr. Amata, “hindi self implicted ang tinamong mga sugat ng biktima.”

“Saksak na lampasan sa lalamunan na tumama pa sa buto; tatlong malalalim na saksak sa may tiyan na tumama pa sa bituka; 10 maliliit na sugat sa may dibdib; mga pasa sa tagiliran ng katawan at ilan pang mga sugat; at walang bakas na nanlaban ang biktima,” ito ang naging resulta nga sa isinagawang second autopsy ng CHR at HAHR.

Nakiusap din ang pamilya ng biktima at kinatawan ng Migrante kay Del Barrio na maipadala sa kanila ang naging resulta naman ng naunang awtopsya na isinagawa sa Spain upang malalim anilang mapagaralan ang sanhi ng kamatayan ni Ivy.

Ayon sa Migrante, maglulunsad sila ng isang press conference sa November 9, ganap na ika-sampu ng umaga (hindi pa tiyak ang lugar ng presscon habang sinusulat ang balitang ito) kasama ang mga doctor na nagsagawa ng second autopsy. Magsasagawa din sila ng protest rally sa harapan naman ng Department of Foreign Affairs ng Pilipinas sa Pasay City na sisimulan sa ganap na ika-isa ng hapon. Magtutungo din ang pamilya ni Bautista at grupo ng Migrante sa tanggapan ni Justice Arturo Brion sa Court of Appeals upang humingi ng kaukulang tulong. Dating naging undersecretary ng Labor at Foreign Affairs si Brion, na isa ring taga-Lunsod ng San Pablo bago siya naging Justice sa Court of Appeals.

Amante, naka-gimik sa Sandiganbayan?

Ulat pananaw ni Iring D. Maranan

San Pablo City, (November 5, 205) – “Motion for Reinvestigation.” Ito ang naging tugon ni Mayor Vicente Amante ng lungsod na ito sa isinagawang arraignment sa kanyang kinakaharap na kaso sa Sandiganbayan noong November 3, 2005.

Nagbigay naman ang First Division ng Sandiganbayan ng hanggang January 2006 hinggil nga sa nasabing Motion ni Amante. Hanggang sa sinusulat ang balitang ito’y wala pang tiyak na petsa at oras kung kailan nga sa January isasagawa ang muling pagdinig sa kaso.

Matatandaan na sa Criminal Case No. 28112 ng People of the Philippines versus Vicente B. Amante and Abdon S. Andal, partikular na tinukoy ng Office of the Ombudsman sa Information na isinumite nito sa Sandiganbayan noong April 26, 2005 ang tahasang paglabag (nina Amante at Andal) sa probisyon ng Section 3 (h) of Republic Act No. 3019 na nagsasaad ng “Directly or indirectly having financial or pecuniary interest in any business, contract or transaction in connection with which he intervenes or takes part in his official capacity, or in which he is prohibited by the Constitution or by any law from having any interest.”

Kaugnay naman iyon sa isinagawang comprehensive audit report ng Commission on Audit (COA) noong June 2001 na kung saan, sinabi doon na “nalugi ang city government ng San Pablo ng may 130 milyong piso due to improper implementation of the guidelines for the availment of rights.”

Batay na rin sa nasabing audit report ng COA, “ginamit ni Amante ang kanyang tungkulin bilang mayor ng Lungsod ng San Pablo noong July 30, 2000 at nakipagsabwatan ito kay Andal sa pagpapaupa ng isang bahagi sa 3^rd Floor ng San Pablo Public Market and Shopping Mall sa San Pablo Information Computer Institute, Inc. (Informatics).”

Napagalaman din ng COA na humigit sa 700 libong piso ang personal na tinanggap ni Amante mula sa Informatics para naman sa kanilang “down payment of deposit and advance rental payment.” Wala namang tala sa City Treasurer Office na isinulit iyon doon ni Amante.

Sa ilalim ng “contract of sub-lease,” magbabayad ang Informatics ng “monthly rental fee na PhP 85,872.50” kay Andal. Subalit naberipika ng COA na walang natanggap ang City Treasurer Office, simula pa noong October 2000, hinggil sa sinasabing pagpapaupa.

Sa kasalukuyan din, may nakabinbin pang civil case sa Regional Trial Court sa lunsod na ito simula pa noong 2001 hinggil naman sa pagresolba kung sino nga ba ang nagmamay-ari ng 3^rd Floor ng San Pablo City Public Market & Shopping Mall.

Inaangkin kasi ni G. Cheung Tin Chee, isang Tsinoy na tagalunsod na ito, ang pagmamay-ari sa may 4,878 square meters noon.

Nagpahayag kamakailan si Amante sa local media, sa pamamagitan ng kanyang city information office na “hindi papansinin ni Amante ang nasabing kaso sapagkat matagal na naman iyon.” At diumano pa’y “napupulitika” lamang siya.

Pananaw ng DERETSO

Masasabi ngang “matagal na ang kaso” sapagkat noon pang 2002 isinampa ang kasong iyon sa Ombudsman at nito nga lamang April 2005 isinampa naman iyon sa Sandiganbayan.

Kung bakit nagtagal iyon sa Ombudsman, Diyos na lamang ang nakakaalam. At kung muling magtatagal iyon sa Sandiganbayan, your guess is as good as DERETSO’s. Subalit ang nakakatiyak, hindi napupulitika si Amante, sa isang banda’y baka nga siya ang namumulitika upang sumandaling mapabagal ang daloy ng katarungan sa kanyang kinakaharap na kaso.

Suma total, mga tagalunsod ng San Pablo ang talo sa bawat segundong pagkabalam ng kaso sapagkat dugo’t pawis nila ang ipinambabayad sa ipinagpagawa ng San Pablo City Public Market & Shopping Mall.

Taliwas sa pahayag ng Spanish gov’t na suicide: Pinay DH sa Spain, posibleng pinaslang?

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela

Calauan, Laguna – “Saksak na lampasan sa leeg na tumama pa sa buto; 3 saksak sa may tiyan na tumama sa bituka; 10 maliliit na sugat sa may dibdib; mga pasa sa tagiliran ng katawan at ilan pang sugat; at walang bakas na nanlaban ang biktima.”

Ito humigit kumulang ang naging resulta sa ginawang awtopsiya ng mga taga-Commission on Human Rights (CHR) at Health Alliance for Human Rights (HAHR) sa bangkay ni Ivy Collantes-Bautista, 27-taong gulang, may asawa, ina ng isang pitong taong gulang na lalaki at halos pitong buwan pa lamang na domestic helper (DH) sa Spain na unang napaulat sa media na diumano’y nagpatiwakal noong ika-27 ng Setyembre 2005.

Matagal na nanirahan sa Brgy. Dolores, San Pablo City si Bautista na kasalukuyan namang naninirahan sa Brgy. San Isidro ng bayang ito kasama ang kanyang asawang si Joel at ina nitong si Gng. Demetria Maranan-Collantes.

Isinagawa ang nasabing second autopsy noong hapon ng ika-27 ng Oktubre sa Ben Lim De Mesa Funeral Parlor sa bayang ito makaraang maiuwi ang bangkay ni Bautista noon lamang a-bente ng Oktubre upang malaman ang tunay na sanhi ng ikinamatay nito.

Si Dr. Arnel Amata, forensic doctor ng CHR ang nagsagawa ng second autopsy sa tulong naman nina Dr. Reggie Pamogas at Dr. Melanie Hernandez ng HAHR. Kasama din nila si Dennis de la Peña, imbestigador ng CHR Region 4. Sinaksihan iyon nina Connie Regalado, chairperson ng Migrante International; Kakay Tolentino, regional coordinator ng Migrante-Southern Tagalog at Charlie Garcia ng Migrante-ST.

“Hindi self-implicted ang natamong sugat ng biktima,” humigit kumulang pahayag ni Amata.

Ilalabas nina Amata ang official result ng kanilang findings sa susunod na linggo kapag ganap na iyong napirmahan ng kanyang superior. Nakatakda namang makipag-diyalogo sa a-dos ng Nobyembre ang pamilya ni Bautista sa mga taga-DFA at Spanish Embassy.

Pamilya ng biktima duda sa naging pahayag ng DFA

Madaling araw ng ika-28 ng Setyembre agad nakipag-ugnayan ang pamilya ni Bautista dito sa Pilipinas sa national media at maging sa tanggapan ni Congressman Danton Bueser, 3rd District Laguna. Noong araw ding iyon, nagpahayag ang Department of Foreign Affairs sa media na “suicide” ang ikinamatay ni Bautista batay naman sa mga dokumentong natanggap nila mula sa Criminal Investigation Department ng Regional Police Headquarters ng Santander, Cantabria, Spain. Sinabi pa sa pahayag ni DFA Undersecretary Jose Brillantes na taga-Calauag, Quezon ang biktima.

Agad namang nakipag-ugnayan ang tanggapan ni Bueser sa DFA at hiniling doon ang masusing imbestigasyon sa naging sanhi ng kamatayan ni Bautista.

Nang unang pumutok sa national media ang hinggil nga sa sinapit ni Bautista, nakaugnay din ng kanyang pamilya ang mga taga-Migrante, isang samahan na nagtataguyod sa kapakanan ng mga OFW. Mula sa ugnayang iyon hanggang sa sinusulat ang artikulong ito’y naging kaagapay na ng pamilya ni Bautista ang mga taga-Migrante.

Pinakamadaling proseso upang maiuwi agad ang bangkay ay “tanggapin ng pamilya ang pahayag ng DFA na nag-suicide nga ito.” Hindi agad iyon matanggap ng pamilya sapagkat mga limang buwan pa lamang si Bautista sa kanyang among si Anna Maria Garcia Arce, maybahay ng isang maipluwensiyang fiscal sa nasabing bayan sa Spain, ay ipinaalam sa kanila ni Bautista na “nakakainitan” siya ng kanyang amo.

Sa mga tawag sa telepono ni Bautista sa kanyang pamilya sa Calauan, sinabi nito na isinumbong niya sa kanyang amo ang isa niyang kasamahang DH na si Lenice, isang Espanyola na nahuli niyang nagnakaw sa kanyang amo. Ginawa niya ang pagsusumbong sapagkat natatakot siyang mapagbintangan. Sinampahan ng kaso ng kanyang amo si Lenice at ginawa pa siyang testigo (Bautista).

Subalit bago ganap na pinaalis ng kanyang amo si Lenice ay pinapirmahan muna ito sa isang kasulatan na kung anuman ang mangyari kay Bautista ay siya (Lenice) ang mananagot.

Ilang araw bago natagpuang patay si Bautista, naiparating din nito sa kanyang mga kaanak sa Calauan na “nagbago na ang pakikitungo sa kanya ng among babae – pinagseselosan na ito at pinagbantaang kakastiguhin.”

Sa patuloy na pakikipag-ugnayan nina Bueser, Migrante at ng pamilya ng biktima sa DFA, hiniling nila na sa Spain isagawa ang second autopsy at kung maaari ay makapunta doon ang asawa at isang kaanak ng biktima. “Magastos,” humigit kumulang tugon ng DFA. Pati mga taga-Overseas Workers Welfare Association (OWWA) ay nagsabi sa pamilya ng biktima na “mahirap” ang kanilang kahilingang iyon.

Napahinuhod lamang ang pamilya ni Bautista na huwag na ngang magsagawa ng second autopsy sa Spain nang sabihin ng taga-DFA na madaling maiuuwi ang bangkay kapag hindi na kinuwestyon ang naging resulta ng imbestigasyon ng Spanish government, dagdag pa rito, ibibigay na lamang diumano sa pamilya ni Bautista ang anumang magagastos sa pagpapapunta sa Spain ng dalawang kaanak ng biktima na sasaksi sana sa gagawing second autopsy doon.

Subalit pakiramdam ng pamilya ng biktima’y “nalansi” lamang sila ng mga taga-DFA sapagkat hindi naman nakarating sa itinakdang panahon na a-dos ng Oktubre ang bangkay ni Bautista. October 12, nagpasiya ang pamilya ng biktima na bawiin ang nauna nilang napagkasunduan ng DFA. Mariin nilang hiniling na ituloy na ang second autopsy sa Spain sapagkat ayon nga sa kanila’y “nagtatagal na rin naman doon ang bangkay.”

At nito ngang ika-20 ng Oktubre ganap na ika-walo ng gabi, dumating ang bangkay ni Bautista sakay ng Lufthansa Airline.

Sa panayam ng DERETSO kay Bueser, sinabi nito na “sapat ang proteksyon sa batas ng mga OFW,” mas malimit pagkaminsan aniya’y sa “pag-iimplement ng batas nagkakaproblema.” Agad niyang isusulong sa Kongreso ang malalimang imbestigasyon “in aid of legislation” upang malaman aniya kung anung ahensiya ng pamahalaan ang nagkulang.

Pananaw ng DERETSO

“Buhay na Bayani.” Ito ang turing ng pamahalaan sa mga OFW. Iisa ang dahilan kung bakit ganito ang turing sa mga OFW – dollar remittances.

Bayani dahilan sa dollar remittances ng mga buhay na OFW at para namang basahan at nakakadiring may sakit ang turing sa mga namatay na OFW – dahil gagastos ang pamahalaan sa pagpapauwi ng bangkay, at pagkaminsan pa’y baka nga maapektuhan ang relasyong panglabas kapag pinalalim ang sanhi ng pagkamatay ng OFW sa ibang bansa.

Hindi ngayon lamang nangyari ang kuwentong ito nina Ivy Collantes-Bautista, Flor Contemplacion, Delia Magat at iba pang kababaihang OFW. Marami pang kuwento ng mga Buhay ng Bayaning bumalik sa bansa na nawalan ng katinuan sa isip na kalimitang dahilan ng pamahalaan ay “dahil sa kalungkutan” subalit kung susuriing mabuti at aarukin ng malalim ay dahilan naman sa pagmamalupit ng amo, and worse, nagahasa.

Papaano nga ba ipapakita sa buong mundo na kahit na nga mahirap na bansa ang Pilipinas ay may mataas at malalim naman itong pagpapahalaga sa sarili? Papaano ipamumukha sa mayayamang amo sa ibang bansa na ang puri’y isa ng mahalagang yaman ng isang mahirap na OFW? Papapaano ipapadama sa mga mayayamang amo sa ibang bansa na ang katapatan sa tungkulin ng mahihirap na OFW ay taal na katangian ng mga Pinoy?

Posible ngang sapat na ang proteksiyon sa batas ng mga OFW at tanging sa pagpapatupad na lamang nagkakaproblema.

Saan ginagamit ng OWWA ang may isang daang milyong pisong nakalaan para sa pagpapauwi ng mga OFW na nagkaproblema, patay man o buhay? Kaninong bulsa napapapunta ang isandaang milyong piso pa rin para naman sa mga legal assistance ng nagkaproblemang OFW? Pera ng mga OFW ang pondong hawak ng OWWA na kinakaltas sa kanila sa panahon na nagpapaalipin sila sa ibang bansa.

Kung gayon, hindi nga ang mahihirap na Pinoy at OFW ang problema… ang ilan sa may hawak ng kapangyarihan ang siyang problema.

Kaya nga’t kung ang mismong nasa poder ay hindi kayang ipatupad ang dapat ipatupad, mas dapat na ngang isulong ang People’s Court.

Resulta ng 4th Quarter 2005 Full Council Meeting ng CALABARZON RDC

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela

SLEX ‘di na dadaan sa may paanan ng Bundok Banahaw

Toyota City, Santa Rosa City – “Santo Tomas, Batangas – Lucena Extension.” Ito ang naka-plano sa Toll Road 4 project na isasagawa ng pinagsanib na Philippine National Construction Corporation (PNCC) at MTD Manila Espressways, Inc (MTDME) o ang dating Hopewell Crown Infrastructure, Inc. upang mapagbuti at maibsan na ang daloy ng trapiko sa nasabing mga lugar.

Nakasaad iyon sa briefing materials na ibinigay sa DERETSO ng secretariat ng Regional Development Council (RDC) sa isinagawa nilang 4th Quarter 2005 Full Council Meeting ng CALABARZON RDC noong umaga ng Oktubre 27 sa headquarters ng Toyota Motor Philippines Corp., Brgy. Pulong Sta. Cruz sa lunsod na ito.

Nilinaw sa DERETSO ni Art Aguilar, NDCC general manager na hindi na nga itutuloy ang naunang napabalitang plano na dadaan ang extension ng South Luzon Expressway (SLEX) sa may paanan ng Bundok Banahaw at San Cristobal.

“Magiging parallel na ang bagong plano sa existing Maharlika Highway,” paglilinaw pa ni Aguilar.

Ganoon man, matatagalan pa aniya ito upang misagawa dahilan na rin sa problema sa right of way at sa mismong pondong gagastusin doon.

Ang nakakatiyak aniya, mauunang gawin ang Calamba-Sto. Tomas Extension (Toll Road 3) na magkokonekta sa SLEX at STAR o ang Southern Tagalog Arterial Road. Gagawin iyong four-lane expressway na may habang 7.8 kilometer.

Ang Toll Road 4 ay kabibilangan ng: TR 4a – Sto. Tomas to Alaminos, Laguna (14 kms.); TRb – Alaminos to Tiaong, Quezon (13.4 kms.); TRc – Tiaong to Candelaria (12 kms.) at TRd – Candelaria to Lucena City (15 kms).

Governors at mayors ng Calabarzon, inisnab ang RDC meeting?

Toyota City, Santa Rosa City – Panay “congressmen” na naman ang dumalo sa nakaraang 4th Quarter 2005 Full Council Meeting ng CALABARZON RDC tulad din ng nakaraang 3rd Quarter meeting nila noon namang July 28, 2005 na ginanap sa TESDA Women’s Center sa Taguig City. Mga “congressmen” dahil panay kinatawan ng mga governors, mayors at ilang line agencies ng pamahalaan ang dumalo. Ito ang naging biruan ng ilang mga taga-media na kumober sa nasabing okasyon noong ika-27 ng Oktubre.

Isang mayor lamang ang dumalo, na super late naman ang pagdating, at ‘di talaga maiiwasang hindi siya dadalo sapagkat siya ang host city sa nasabing meeting – si Sta. Rosa City Mayor Jose B. Catindig, Jr.

Ika siyam ng umaga ang nakalagay na simula ng meeting at dapat matapos ng hanggang ala-una ng hapon. Ika-10:05 na ng umaga nang magsimula nga ang meeting. 10:36 naman ng umaga nang dumating si Catindig.

Pagpupulong iyon kung papaano pauunlarin ang Calabarzon growth area upang makasabay sa super bilis na pagunlad ng karatig bansa. Subalit kung sa pagsunod pa lamang sa oras ng pagpupulong ay mabagal ng makasabay ang mga governor, mayor at ilang hepe ng line agencies, asahang talagang magiging usad pagong pa rin ang pagunlad ng Calabarzon.

Sa panayam ng ilang taga-media kay RDC Chairman Richard Albert I. Osmond, dating Region 4 Director ng Department of Trade and Industry, sinabi niya na hindi niya alam kung bakit nga hindi governor ang chairman ng RDC sa Calabarzon. Ayon pa sa kanya, dalawa lamang silang chairman nga ng RDC na hindi gobernador, “si Chito Ayala ng Region 11 ang isa.”

Sa patakaran ng RDC, maaaring maging chairman ang governor, mayor o private sector. Naging RDC chairman sina dating Batangas Governor Mandanas at dating Batangas City Mayor Mayo.

Formality na lamang ang ganitong quarterly meeting sapagkat ayon pa kay Osmond, “napagusapan at napagdebatehan na ‘yan sa committee level.”

Iba naman ang naging obserbasyon ng mga kumober ngang taga-media: “Lagi na lamang iisnabin ng mga governor at mayor ang RDC meeting sapagkat hindi sila ang chairman.”

Walang malinaw na dahilan kung bakit ‘di nakadalo si San Pablo City Mayor Vicente B. Amante noong 3rd Quarter meeting. Sa 4th Quarter meeting, ‘di pa rin nagagap ng mga taga-media kung bakit hindi pa rin ito nakadalo.

“Birthday ‘nya kasi at doon ibubulgar ang vision niya sa pag-unlad ng San Pablo sa tulong nina Senator Jinggoy Estrada,” pagbibiro ng DERETSO sa ibang taga-media.

“Ahh, ‘yan si Amante hanep mag-isip kung papaano pauunlarin ang kanyang birthday celebration,” ganting biro naman ng isang taga-media din.

Binantayan din ng mga taga-media ang pagdating ni Batangas Governor Armand Sanchez upang matanong siya kung tinatanggap niya ang hamon ni Puerto Princesa City Mayor Edward Hagedorn para sa isang duwelo ng jack en poy. Bunsod ang paghahamon ni Hagedorn matapos namang tawagin siyang “bang-aw” ni Sanchez noong October 21 hinggil sa usapin ng jueteng.

Maging si Laguna Governor Teresita Lazaro ay matiyagang hinintay din ng mga taga-media upang matanong kung joke ‘lang ang ginawa niya diumanong pamamato ng plastic ng mineral water sa isang taga media kamakailan.

Nais ding maitanong ng mga taga-media kay Lazaro ang hinggil sa proposed bond floatation by the provincial government of Laguna na 450 milyong piso upang gastusan ang pagpapaunlad ng Laguna Provincial Hospital sa bayan ng Santa Cruz at ang J.P. Rizal Memorial Hospital na nasa Calamba City. Talaga nga bang sa paniniwala ni Lazaro ay “advantageous to the government” ang bond floatation kesa pagutang naman sa bangko?

Ayon kasi kay Laguna Provincial Treasurer Manuel Leycano, Jr., sa fees pa lamang ay gagastos na ang pamahalaan ng mahigit sa 61 milyong piso kung bond floatation, samantalang 2.5 milyong piso naman kung sa regular bank loan.

Time is gold, ika nga ng mga Kano. Papaano nga makakahikayat ng mga foreign investor ang bansa kung ang mismong mga opisyales ng pamahalaan natin ay hindi pinahahalagahan ang takdang oras?

Papaano masusukat ang tamang pamamaraan sa pagpapaunlad ng rehiyon at lugar kung ang mismong mga elected public officials ay hindi dumadalo sa mahahalagang pulong dahilan lamang sa hindi sila ang chairman ng regional development council?

Toyota Motor Philippines, naging venue ng Regional Development Council meeting

Ulat ni Iring D. Maranan

Santa Rosa City – Malugod na tinanggap ni G. Nobuharu Tabata, presidente ng Toyota Motor Philippines Corp. noong Oktubre 27 ang lahat ng dumalo sa 4th Quarter 2005 Full Council Meeting ng CALABARZON Regional Development Council na idinaos sa Toyota Special Economic Zone sa lunsod na ito.

Toyota Motor Philippines Corp. ang naging venue ng meeting bilang pagsuporta naman nito sa host ng nasabing meeting na si Santa Rosa City Mayor Jose Catindig. Jr,

Ayon kay Tabata, naniniwala ang Toyota na ang “industrial harmony ay siyang pangunahing sangkap tungo sa economic prosperity.”

Sinabi pa niya na ang “labor unrest” ang siyang nakakapagpabaog sa pagunlad ng ekonomiya.

“It ought to be clear that labor benefits are limited by the economic conditions of the business enterprise and of the nation. Futhermore, no company can guarantee employment. Employment is a result of market supply and demand. Together, management, labor and government must build a strong market economy to ensure labor employment,” ayon pa kay Tabata.

Ipinahayag din ni Tabata ang kanilang agam-agam sa “proliferation of imported used vehicles” na nagbibigay panganib sa automotive industry. Ang pagpasok aniya ng mga ganitong klase ng sasakyan sa bansa ay nakakaapekto sa domestic demand, “leading in turn to declining production, layoff of workers and not to mention, loss in government revenues.”

“Given the impact of reverse multiplier effects, it forces closure of parts suppliers, mainly small-medium enterprises (SMEs), which are the mainstay of our national economy,” pagbibigay diin pa ni Tabata.

Ganon pa man, tiniyak ni Tabata na patuloy na susuportahan ng Toyota ang pamahalaan sa pagpapaunlad ng automotive industry sa bansa sa pamamagitan naman ng paglalagay ng “more investments, technology transfer, and the promotion of productivity and competitiveness among local SME suppliers.”

“The need to expand the local parts supply base must be fulfilled to ensure the success of this highly value-added program. Success will bring more employment and increased tax revenue for the country,” ayon pa rin kay Tabata.

Sa kasalukuyan, may 12,000 kawani ang Toyota Family sa bansa, kasama na dito ang kanilang mga suppliers at dealers.

Noong nakaraang taon, nakapagluwas sa ibang bansa ang Toyota Group ng may 384 millyon dollars na “parts and components” sa iba’t ibang sangay nito sa buong mundo.

Simula pa noong 1988, nakapag-remit na ang Toyota Motor Philippines, Corp. ng mahigit sa 57 bilyong piso para sa customs duties at taxes sa Philippine government.

Sa taong kasalukuyan lamang, umaabot na sa mahigit sa 3 bilyong piso ang biniling local parts and components ng Toyota Motors Philippines, Corp. sa iba’t iba nitong lokal na supplier.

At sa kasalukuyan din, nakapaglagay na ng mahigit sa 7.5 bilyong pisong investments ang Toyota Motor Philippines, Corp.

Sa nakalipas na 15-taon, sinuportahan ng Toyota ang “advocacies in education, basic health care, environmental conservation and community services” bilang bahagi ng kanilang corporate social contribution program.

Katunayan nito, kabalikat sila ng may 16 na unibersidad, kolehiyo at mga vocational schools sa scholarship and professional chair projects. Sa ngayon, may 444 Toyota scholars na ang nakapagtapos ng kanilang pag-aaral simula noong 1992. Sa kasalukuyan pa rin, may 55 scholars sa ilalim ng Toyota Education Program.

Nakatulong din sa may 76,000 pasyente mula sa iba’t ibang barangay at lugar ang nagawa ng 35 Toyota Medical and Dental Outreach projects kasama na dito ang basic health services at pagpapaopera.

Pagpapatunay lamang ito na committed ang Toyota Motor Philippines, Corp. na makibahagi sa pamahalaan ng pagpapaunlad sa bayan at mamamayan. At higit sa lahat, ang matibay nitong paniniwala sa kakayahan ng Pinoy.

COA findings sa operasyon ng San Pablo City Shopping Mall: Lugi ang City Government

Ika-Lima na Serye ng Sampung Serye

Ulat pananaw ni Dodie C. Banzuela

The Comprehensive Audit Report on the operations of the San Pablo City Public Market and Shopping Mall

Covering the period January 1997 - 1st Semester of 2001

7. Finding: The adjudication and award of market stalls were not undertaken in accordance with the provisions of the Revenue Code of the City of San Pablo.

The Ordinance 56, otherwise known as the Revenue Code of the City of San Pablo provides the following provisions relative to the adjudication and award of the stall in the public market, to wit:

“Section 6B.08. Vacancy of Stall/Booth and Adjudication to Applicants-

a) Administrative Provisions – Vacant or newly constructed stalls/booths shall be adjudicated to qualified applicants in the following manner:

1. Notice of Vacancy of vacant or newly constructed stalls or booths shall be made for a period of not less than ten (10) days immediately preceding the date fixed for their award to qualified applicants to appraise the public of the fact that such stalls or booths are unoccupied and available for lease. Such notice shall be posted conspicuously on the unoccupied stall or booth and the bulletin board of the market. X x x x . . . .

i) Creation of a Market Committee – There is hereby created a permanent market committee composed of the City Mayor as Chairman, a representative of the Sangguniang Panglunsod, the City Treasurer, the City Assessor, the City Engineer and a representative of the market vendors, as members, whose duties are to conduct the drawing of lots and opening of bids in connection with the adjudication of vacant stalls and to certify the results thereof and to consider proposals of any individual whether natural or juridical, for the construction, maintenance, operation, improvement and development of the public market. (Ordinance No. 1, January 4, 1994).”

Despite those provisions of the Revenue Code of San Pablo City, adjudication and award of the stalls in the market were made without the benefit of the public bidding or drawing of lots as required. Likewise, the market committee was not formalized and functioned as mandated. The committee did not conduct drawing of lots prior to the adjudication and awards of stalls. Notices of vacancy or availability of area intended for the stalls/booths had also not been made to the public; thereby, limiting the information to only few interested parties.

Further, it was also disclosed during the audit that the whole third floor was adjudicated and awarded by the former City Mayor to only two entities – the Richmond Amusement Corporation, represented by its President Carlito C. Go and Mr. Cheung Tin Chee. The awards were done through negotiated contact and without public bidding.

Management Comment

The former City Mayor averred that the operation on the ground floor is distinct and separate from the operations of the second and third floors of the Public Market building; hence, the administrative provisions of Revenue Code of the San Pablo City was rendered inoperative in the adjudication of stalls in the second and third floors. He argued that contrary to the allegation that notice of vacancy and availability of stalls in the second floor had not been made to the public the same is totally unfounded. He insisted that with the posting of Resolution No. 23, series 1996, entitled “Guidelines for the Availment of Stall Rights” prior to its enactment, as required under Section 59 of the RA 7160, is sufficient enough as compliance to the required notice of vacancy to the public.

The allegation that market committee was not formalized and functioning as mandated is specious according to the former City Mayor. He believes that the committee did not conduct drawing of lots and opening of bids in connection with the adjudication of the stalls because there was no vacancy created and that the original stallholders occupying the old market were just given back their previous stall. He further stated that the only function that the market committee ever performed was to monitor, verify and validate the process of stall reinstatement administered by the San Pablo Market Vendor Association.

Team Rejoinder

In the absence of guidelines passed by the Sangguniang Panglunsod relative to the operations of the second and third floors of the market, the provisions of the City Market Code of San Pablo govern the operations of the whole market. The required posting under Section 50 of RA 7160 prior to affectivity of the ordinances and resolutions in different from the requirement of Section 6B.08 (a) 1 of the Revenue Code. The purpose for which it has been posted is giving the constituents the rights to file any motion for its revision, modification or dismissal, if necessary, while the requirement under the Revenue Code is to appraise any interested party to file application and to participate for the scheduled drawing of bids, adjudication and award of stall/booth.

Recommendation

Require Chief Executive and other concerned officials of the City to observed the provisions of Ordinance 56, otherwise known as the Revenue Code of the City of San Pablo, in the adjudication and award of the stalls in the public market.

8. Finding The City Treasurer Office failed to monitor the actual occupancy of the lease resulting to nonpayment of stall rental and to implement administrative or legal sanction for violation of Section IV, XIII and XVII of the contract of lease relative to the uses of the leased stall, transfer of rights and subleasing of the stall in the market.

May Karugtong